راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

در بیشتر نوزادان و خردسالان، آب از دهانشان سرازیر می شود. اما کودک شما ممکن است به دلیل شرایط خاصی بزاق دهان بیشتری داشته باشد، مانند درآوردن دندان، سرماخوردگی یا آلرژی.

آب دهان کودک

بعد از دو سالگی بیشتر کودکان می آموزند که چگونه بزاق دهانشان را ببلعند.

 

کودکان مبتلا به بیماری هایی نظیر فلج مغزی یا نخاعی و یا مبتلایان به اختلالات عصبی ممکن است تا مدت طولانی تری در بلعیدن بزاق دچار مشکل باشند.

 

اگر کودک شما هر نوع مشکلی در کنترل آب دهانش داشته باشد، می تواند نشانه ی آن باشد که او از یک اختلال و یا بیماری رنج می برد.

 

از آنجایی که کودکان در حال رشد ذهنی و جسمی هستند، تشخیص هرچه سریع تر اختلالات عصبی روند درمان را هموارتر خواهد کرد.

 

چند بیماری وجود دارد که با این علائم در ارتباط اند. فراموش نکنید که مشکل کودک ممکن است ناشی از یک نقص در سلول های عصبی باشد و درمان و مراقبت های خاصی نیاز داشته باشد.

 

در اینجا برخی مشکلاتی که منجر به اختلالات بزاقی و نیز اختلال تکلم می گردند را بررسی می کنیم:

 

1- سکته مغزی

سکته مغزی زمانی رخ می دهد که خونرسانی به مغز مختل شود. برخی دلایل سکته مغزی عبارتند از فشار خون بالا، چاقی و کلسترول خون بالا.

نقایص مادرزادی، تروما و ضربه، کم خونی داسی شکل و عفونت های شدید از علل شایع سکته مغزی در کودکان هستند.

انجمن بین المللی سکته مغزی گزارش می کند که شیوع سکته مغزی در کودکان زیر 15 سال، 6 مورد در هر 100 هزار نفر است.

اگرچه خطر سکته مغزی در کودکان کم است، ولی برای آنها بسیار خطرناک خواهد بود.

دو نشانه ی مهم سکته مغزی در کودکان لکنت زبان و ترشح زیاد بزاق دهان است.

هر چه تشخیص سکته مغزی در کودک سریع تر باشد، احتمال موفقیت درمان بیشتر خواهد بود.

 

2- فلج مغزی

فلج مغزی یکی از اختلالات مغزی-عروقی است که می تواند منجر به مشکلات تکلم و علائم دیگر در کودکان شود. فلج مغزی می تواند با تاثیر بر مغز باعث بروز اختلالاتی نظیر اختلالات مادرزادی گردد. این اختلال مغز و نخاع را درگیر کرده و منجر به علائمی نظیر شل شدن عضلات، پاسخ های عصبی ضعیف به محرک ها، اختلال در تعادل بدن، اختلال مغزی در کنترل حرکات سر و صورت نظیر اختلال عملکرد لب ها، زبان و فک که منجر به مشکلاتی در بلعیدن، جویدن، حرف زدن و نیز تجمع آب دهان می شود.
برخی موارد، کودک در کنترل عضلات دهان و زبان و نگه داشتن بزاق در دهان ناتوان است. به کودکتان کمک کنید تا لب های خود را بسته نگه دارد. برای مثال بر لب های کودک خود آب آلبالو یا انار یا هر رنگ خوراکی دیگری بزنید و از او بخواهید با لب هایش بر تکه ای از کاغذ، لیوان و یا شیشه تمیز شکلی بکشد

3- میاستنی گراویس

اختلال دیگری که منجر به لکنت زبان و ترشح زیاد بزاق در کودکان می شود، بیماری میاستنی گراویس است. این بیماری یک اختلال خودایمنی عصبی عضلانی است که عضلات اسکلتی ارادی را در بدن تحت تاثیر قرار می دهد.

در این بیماری، کودکی که از لحاظ فیزیکی فعال تر باشد، تضعیف عضلات در او شدید تر خواهد بود. لکنت زبان، مشکل در بلعیدن، ناتوانی و اختلال در حرکت پلک ها، راه رفتن بدون تعادل و نیز تاری دید از دیگر علائم شایع در این بیماری اند.

 

راه های کاهش بزاق دهان کودک

اقدامات زیادی وجود دارد که شما با انجام آنها می توانید به کودکتان کمک کنید تا میزان آب دهانش کاهش یابد:

 

مرحله اول: با پزشک کودک خود صحبت کنید.

دلایل متعددی وجود دارد که یک کودک در زمانی خاص دچار زیادی بزاق و یا اختلال تکلم شود؛ مثل بیماری هایی نظیر گلودرد چرکی، ورم لوزه ها و سینوزیت. به علاوه، زیادی آب دهان می تواند از عوارض برخی داروها باشد. لذا لازم است بیماری کنونی هرچه سریع تر تشخیص داده و درمان شود. شما ممکن است قادر باشید با درمان بیماری حاضر، آبریزش دهان کودکتان را کاملا درمان کنید.

 

مرحله دوم : لب ها و دهان کودکتان را تقویت کنید.

برخی موارد، کودک در کنترل عضلات دهان و زبان و نگه داشتن بزاق در دهان ناتوان است. به کودکتان کمک کنید تا لب های خود را بسته نگه دارد. برای مثال بر لب های کودک خود آب آلبالو یا انار یا هر رنگ خوراکی دیگری بزنید و از او بخواهید با لب هایش بر تکه ای از کاغذ، لیوان و یا شیشه تمیز شکلی بکشد.

 

تمرین مکیدن نیز به کنترل انقباضات دهان کودک کمک خواهد کرد. برای مثال از کودک بخواهید که یک تکه کاغذ را با مکیدن نی پلاستیکی بلند کند و مسابقه بگذارید و بگویید چه کسی می تواند تکه کاغذهای بیشتری را با مکیدن نی بلند کند.

از کودک بخواهید که با نی آب، آبمیوه یا هر نوع نوشیدنی دیگری را بخورد. این کار تمرین بسیار موثری در یادگیری مکیدن و بلعیدن خواهد بود و عضلات دهان و گلو را تقویت خواهد کرد.

 

مرحله سوم: بازی هایی هستند که توانایی دهانی کودک را تقویت می کنند.

برای مثال بازی با فرفره کاغذی و فوت کردن به آن، به کودک کمک می کند تا تمرکز دهانی در او افزایش یابد.

مسابقه بر سر اینکه چه کسی می تواند با دمیدن بیشتر فرفره را به حرکت درآورد، یا با سوت پلاستیکی صدای بلندتری درآورد، از دیگر بازی هایی می باشند که علاوه بر تقویت لب ها، قدرت بلعیدن را نیز تقویت می کنند تا به جای سرازیر شدن آب از دهان، کودک بتواند بزاق خود را ببلعد.

 

مرحله چهارم: به یاد کودکتان بیاندازید که قورت دهد.

هر وقت دیدید آب از دهان کودکتان سرازیر است، یا مثلا با دهان بازی بازی می کند یا تلویزیون تماشا می کند، به یاد کودک بیاندازید که دهانش را ببندد و بزاقش را قورت دهد. این تمرین شاید به ظاهر خیلی پیش پا افتاده باشد، ولی تداوم آن، تاثیر مهمی در یادگیری کودک برای کنترل بزاق خواهد داشت.

 

مرحله پنجم: به کودکتان جایزه دهید.

برای کنترل آب دهان کودک، دادن جایزه های کوچک و یا آماده کردن جدول جایزه بسیار مناسب خواهد بود. به این معنی که هر وقت دیدید کودک بزاقش را می بلعد یا صورتش خشک است، یک ستاره در جدول جایزه برای خودش بکشد و هر وقت تعداد ستاره ها به اندازه کافی شد جایزه ای به او بدهید.

 

تمام این اقدامات به منظور تغییر در رفتار روزمره کودک و تقویت قدرت بلع بزاق در او می باشد.

این توصیه ها به نظر بسیار ساده می آیند، ولی انجام آنها بهترین راهکار در کاهش ترشح بزاق در کودک است.

بدیهی است که اگر کودک در انجام تمام این تمرینات موفق نباشد، اقدامات درمانی جدی تر مورد نیاز خواهد بود.

برگرفته از :سلامت تبیان