راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

شيرمادر، بهترين غذا براي شيرخواران بوده و تمام نيازهاي غذائي شيرخوار را که براي رشد طبيعي او لازم است، تأمين ميکند.
- آغوز يا شير روزهاي اول، زرد رنگ و غليظ و بسيار مغذي و حاوي مواد مفيد و ارزنده اي است که به منزله اولين و مهمترين اقدام ايمن سازي براي حفاظت کودک بر ضد بيماريهاي عفوني (عفونتهاي گوارشي و تنفسي و گوش مياني) است.
- ميزان ابتلا به آسم، اگزما و انواع آلرژي، در شيرخواراني که از شير مادر استفاده مي کنند، بسيار کمتر است.
- تغذيه با شيرمادر، روابط عاطفي بين مادر و فرزند را افزايش مي دهد. تماس و توجه مادر به شيرخوار در هنگام شير دادن اثر مطلوبي بر رشد رواني و عاطفي شيرخوار دارد تا حدي که کودکان تغذيه شده با شيرمادر، در دوران بلوغ از امنيت رواني بيشتري برخوردارند.

مزاياي شيردهي براي مادر
- جمع شدن و برگشت سريع رحم به اندازه طبيعي و ديرتر شروع شدن عادت ماهيانه به دليل تداوم شيردهي، باعث جلوگيري از کم خوني مادر مي شود.
- تغذيه انحصاري و مکرر شيرخوار با شير مادر در شبانـــه روز، عادت ماهيانه و امکان تخمک گذاري وي را به تعويق انداخته و احتمال حاملگي هاي ناخواسته را کاهش مي دهد.
- احتمال ابتلاء به سرطان پستان و تخمدان، شکستگي لگن، پوکي استخوان و ديابت در زناني که به فرزندشان شير مي دهند، بسيار کمتر است.
- به دليل ترشح هورمون مخصوص در مادراني که خود فرزندشان را شير مي دهند، اينگونه مادران، از امنيت خاطر و شادابي بيشتري برخوردار بوده و کمتر افسرده مي شوند.

اهميت هم اتاقي مادر و نوزاد در بيمارستان
- افزايش دفعات تغذيه به جهت دسترسي آسان به شيرمادر، سبب افزايش ترشح شير مي شود.

اهميت تغذيه با شير مادر، بر حسب تقاضاي شيرخوار
- تغذيه مکرر برحسب نياز کودک سبب افزايش ترشح شير مي شود و نبايد براي شير دادن نوزاد، زمان بندي خاصي صورت گيرد و شيرخوار بايد در هر ساعت از شب يا روز که مايل است، از شير استفاده کند. اگر نوزاد زياد بخوابد (بيش از 3ساعت در روز و يا بيش از 4ساعت در شب، در هفته هاي اول عمر) بايد نوزاد را به پستان گذاشت تا شير بخورد.
- اگر پستان هاي مادر بيش از حد پر شود، جهت پيشگيري از احتقان سينه ها، بايد نوزاد را به پستان گذاشت.

اهميت شروع تغذيه با شيرمادر، بلافاصله پس از زايمان و تغذيه نوزاد بر حسب تقاضاي او
- باعث جريان يافتن سريع شير و موفقيت در شيردهي مي شود.
- از احتقان پستانها جلوگيري مي کند.

اهميت تغذيه انحصاري با شيرمادر
- استفاده از ساير مواد غذائي، اشتهاي نوزاد را کم مي کند و تغذيه انحصاري با شيرمادر، سبب افزايش اشتهاي نوزاد و در نتيجه باعث مکيدن مکرر پستانها شده و نهايتاً موجب افزايش ترشح شير مي شود.
- احتمال بروز حاملگي ناخواسته را کاهش مي دهد.

نحوه صحيح بغل کردن نوزاد
- بدن نوزاد، روبروي مادر و در تماس نزديک با بدن او باشد.
- سر و بدنش در يک امتداد قرار گيرند.
- سر نوزاد در خم آرنج قرار گيرد.
- صورتش روبروي پستان مــادر و  نوک بينــي در مقابــل نوک پستان باشد.
- دست نوزاد که در تماس نزديک با مادر است، در پهلوي مادر، قرار گيرد.

نحوه به پستان گذاشتن نوزاد
- دست مادر به شکل C انگليسي، پستان را بگيرد.
- دهان نوزاد در هنگام خوردن شير، کاملاً باز بوده و لب پائين، به بيرون برگشته باشد.
- قسمت زيادي از هاله به همراه نوک پستان، در دهان نوزاد قرار گيرد (در غير اين صورت سبب ترک خوردگي نوک سينه و دردناک شدن آن خواهد شد).
- در صورتيک ه نوزاد، پستان را به طرز صحيح گرفته باشد، صداي بلعيدن شير، به خوبي شنيده ميشود.

اطمينان يافتن  از ميزان کفايت شير، براي تغذيه نوزاد
- منحني رشد (افزايش وزن کودک، در ماههاي اول، کمتر از 500گرم نباشد)  دفعات خيس کردن کهنه (کمتر از 6 بار در روز نباشد

نکته اساسي در تغذيه نوزاد با شيرمادر
در هفته هاي اول، در هر وعده تغذيه، بايد از هر دو پستان به نوزاد شير داد تا سبب تحريک ترشح شير شود و در هفته هاي بعد بر حسب نياز و ميل شيرخوار مي توان از يک يا هر دو پستان استفاده نمود ولي با توجه به اين که مقدار چربي شيرمادر در انتهاي هر نوبت شيردهي بيشتر است، توصيه مي شود در هر نوبت حتماً يک پستان به طور کامل تخليه شود و بطور کلي بهتر است تناوب استفاده از پستانها رعايت گردد به عنوان مثال اگر در يک وعده، شيرخوار ابتدا از شير پستان چپ تغذيه کرد، در وعده بعد بايد اول از پستان راست شروع کند.

نکته مهم در تغذيه نوزادان نارس
نوزاد نارس در هنگام شيرخوردن خيلي زود خسته شده و قادر به تخليه کامل پستان نمي باشد لذا نمي تواند از چربي انتهاي شيرمادر بهره مند گردد و در نتيجه زود به زود گرسنه شده و وزن گيري خوبي نخواهد داشت. براي حل اين مشکل بايد شير انتهائي پستان، دوشيده شده و با قاشق به نوزاد خورانده شود.