راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

آب جوشیده خنک شده به کودک بدهید و دادن قطره آهن را به میزان15قطره فراموش نکنید . ضمن توجه و مراجعه به الگوی تغذیه مناسب سن کودک جزو تغذیه تکمیلی که در صفحات قبل این جزو ه به آن اشاره شده است ، توصیه های زیر را به کار ببرید. انرژی غذای کمکی کودک را با اضافه کردن آرد یا روغن مایع یا جوانه غلات بیشتر کنید و حداقل هر روز علاوه بر شیر مادر ، 5 وعده غذای کمکی به او بدهید.

به هر وعده غذای کودک صبحانه ، نهار ، شام کمی روغن مایع  یا کره آب شده حدود یک تا 2 قاشق مرباخوری اضافه نمایید.( قاشق های مرباخوری معمولی که در منازل بکار می رود حدود5/2 تا 3 سی سی و قاشقهای مرباخوری شربت های آنتی بیوتیک 5 سی سی است. در صورت استفاده از قاشق مرابخوری موجود درمنزل 2 قاشق و اگر از قاشق شربت آنتی بیوتیک استفاده می شود یک قاشق مرباخوری کافی است .)از جوانه ماش یا جوانه گندم یا پودر این جوانه ها در سوپ کودک بریزید زیرا علاوه بر اینکه سرشار از ویتامینهای ب و ث هستند به هضم غذا هم کمک می کنند. 

کمی آرد ، شیر و کره را مخلوط کرده و به هم بزنید و گرم کنید ( مثل سس سفید) و به سوپ کودک بیفزایید هم طعم و رنگ جدید به سوپ می دهد و هم انرژی آنرا افزایش می دهد. پودر جوانه گندم ، جو پرک  ، بلغور گندم را له کنید و با شکر ، شیر وکمی روغن  یا کره بپزید و در حجم کم و در دفعات بیشتر به کودک بدهید. 

در حدود11 ماهگی  می توانید کمی خامه پاستوریزه به سوپ کودک  اضافه کنید. اگر کودک صبح ها زرده تخم مرغ پخته شده را نمی خورد آنرابا کمی کره و آب مرغ مخلوط و نرم کنید و به او بدهید و یا به سوپ او اضافه کنید. زرده تخم مرغ را می توانید رنده کرده و یا با قاشق له کنید و داخل سوپ و یا پوره ( هر نوع پوره ( هر نوع پوره ای که درست می کنید ) بریزید .

به تکه های کوچک سیب زمینی که پخته شده و پوست آنرا جدا کرده اید کمی  کره بزنید و اجازه بدهید که کودک خودش آنرا  برداشته و بخورد . سعی کنید  برای تهیه سوپ یا کته از گوشت با استخوان  استفاده کنید ، مثل ران مرغ و یا ماهیچه گوسفند تا املاح و چربی بیشتری به بدن کودک برسد.

می توایند چند قلم گوسفند یا یک قلم گوساله را جداگانه بپزید ، چربی روی آنرا بگیرد و عصاره آنرابرای مدت کوتاه ( در یخچال ) و برای زمان طولانی تر( در فریزر)نگهداری کنید و به هر وعده غذای کودک دو قاشق غذاخوری از این عصاره را اضافه نمایید.

اگر وزن کودک کم است اضافه کردن حبوبات را به غذای او به تعویض بیاندازید ( بعد از 10 ماهگی ) چون حبوبات حجم زیادی دارند بنابراین  بعد از 10 ماهگی ، حبوابت را خیس کنید ، پوست بکنید و از انواع آن آرد درست کنید و هر بار یک قاشق چایخوری آرد حبوبات  را با کره  به سوپ اضافه کنید. 

اضافه کردن آب غلیظ شده ران مرغ یا تکه هایی از ران مرغ پخته شده که له شده است ، همچنین جوانه گندم ، آرد یا پودر بادام خام ، کنجد ، مغز تخمه آفتابگردان به غذای  کودک سبب رشد بهتر او می شود.

برای بهتر کردن طعم غذای  کودک از آب لیمو ترش تازه ، آب نارنج تازه ، آب هویچ ، سبزیهای خوشبوی ساییده شده استفاده کنید. کته ای که برا ی کودک درست می کنید به جای پختن برنج  در آب ، آنرا در آب مرغ یا آب گوشت بپزید.

یک یا دو خرما را پوست بکنید ، هسته آنرا در آورید و خرما را در کمی آب حل کرده و به عنوان دسر به کودک بدهید. 

کمی آرد را در روغن تفت دهید آنقدر که کمی  زرد رنگ شود و حالت خامی خود را از دست بدهد. کمی شکر حل شده و چند قطره گلاب به آن اضافه کنید ( مثل حلوا)  و آنرا به عنوان دسر برای کودک استفاده کنید.

از مخلوط شیر و نشاسته و شکر و چند قطره گلاب ، مسقطی ( سفت تر از فرنی) درست کنید و به عنوان غذاهای میان وعده و یا دسر به کودک بدهید.

دادن آب میوه به مقدار زیاد و یا شیرینی قبل از غذا، سبب کم شدن اشتهای کودک می شود و رشد اورا به خطر می اندازد بنابراین  یا آب میوه و یا خود میوه رسیده و نرم را که با پشت قاشق له کرده اید ، دوباره در روز بعد از غذای  وسط روز  و با حجم کم  به کودک بدهید ویتامین های مورد نیاز کودک  به ویژه  ویتامین C از راه شیر مادر تامین می شوند.

به منظور پیشگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی ، عروقی توصیه می شود که در تمام دوران زندگی به ویژه دوران کودکی ونوجوانی از مقادیر بسیار کم نمک آن هم هنگام  طبخ غذا استفاده شود و از افزودن نمک به غذادر سر میز یا سفره جداً خودداری گردد. 

برای کودکان زیر یکسال  که خوب رشد می کنند بهتر است به غذایشان نمک اضافه نکنید  ولی برای کودکانی که دچار ایست یا افت وزنی هستند و غذای  کاملاً بی نمک خود را نمی خورند هنگام تهیه  و بطخ غذا از مقادیر بسیار کمی نمک یددار استفاده نمایید. 

اگر رشد کودک زیر یکسال با افزاش دفعات تغذیه با شیرمادر و پر انرژی کردن غذای کمکی بهتر نشد ، شاید لازم باشد شیرمصنوعی را هم بلافاصله  بعد از بعضی از وعده های شیرمادر به او بدهید ( بافنجان یا استکان ) چون هنوز غذای اصلی کودک زیر یکسال ، شیر است.


برگرفته از: کتاب برنامه غذایی کودکان از 6ماهگی تا12 سالگی
دکترشاهین نریمان
فوق تخصص نوزادان