راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

دندان پزشكان مي گويند بهترين سن براي جراحي دندان عقل زير سن 20 سالگي است، چرا كه عوارض و درد كمتري دارد.



    دندان عقل به سومين دندان آسياب بزرگ اطلاق مي‌شود. اين دندان كمي ديرتر از دندان‌هاي ديگر رشد مي‌كند و در سنين 17 تا 21 سالگي‌ مي‌رويد. با رشد انسان و كوچك شدن فك، فضا براي رشد دندان عقل محدود شده و در نتيجه دندان عقل خود را به شكل نهفته و نيمه ‌نهفته نشان مي‌دهد.
     
    تحقيقات انجام شده در زمينه دندان‌هاي عقل نشان مي‌دهد كه اين دندان‌ها در بسياري ازموارد، مشكل‌ساز بوده و به جراحي ختم شده‌اند. دندان‌هاي عقل بعد از پوسيدگي، موجب پوسيدگي دندان‌هاي مجاورو عفونت در اطراف مي‌شود و گاهي نيز با بستري ‌شدن در بيمارستان و جراحي همراه است.

     
    از طرفي دندان عقل با توجه به اينكه در آخرين رديف دندان‌ها رشد مي‌كند وجاي کمي براي رشد آن وجود دارد، به دندان‌هاي‌ مجاور فشار آورده و سبب كج قرار گرفتن دندان‌هاي ديگر مي‌شود. همچنين اين دندان‌ها باعث بروز دردهايي در ناحيه مفصل فك، گوش، چشم و سر مي‌شود و براي مقابله با پيدايش چنين دردهايي، بهتر است كه دندان‌هاي عقل توسط پزشك متخصص كشيده شود.


 
درآوردن دندان‌هاي عقل در سنين سالمندي ممکن است اين مشكلات را به همراه داشته باشد:

    با افزايش سن ريشه‌ها قطورتر شده و ممکن است کشيدن دندان را سخت‌تر کند،

    التيام ضعيف‌تر بعد از کشيدن دندان،

    پوسيدگي دندان‌هاي مجاور،

    احتمال فک جوش شدن دندان،

    احتمال شکسته شدن استخوان در افراد پير در حين جراحي و درآوردن دندان، کاهش تحمل بيمار به دليل شرايط سني و درمان‌هاي پزشکي از قبيل مصرف داروهاي قلبي، ريوي و .... .


 

    توجه كنيد كه اگر اين دندان تصميم به رويش و قرار گرفتن در محيط دهان را داشته باشد، پيش از اين‌كه شما تولد 20 سالگي را جشن بگيريد، سر و كله‌اش در دهانتان پيدا مي‌شود. بنابراين اگر تا اين سن خبري از دندان عقلتان نشده است، بايد به فكر جراحي آن و خارج كردنش باشيد.
    اگر سن شما از 40 سالگي گذشته است و هيچ مشكلي با دندان عقل تان نداريد، بهتر است ديگر به فكر خارج كردن آن نباشيد، چون بعيد به نظر مي‌رسد بعد از اين نيز دچار بيماري‌هاي لثه، پوسيدگي و يا تغييرات كيستيك در اطراف اين دندان شويد. فقط كافي است هر 1 يا 2 سال يك‌بار، يك عكس راديوگرافي از دندانتان تهيه كنيد تا مطمئن شويد هيچ عارضه جانبي وجود ندارد.


 
ردپاي عفونت دور دندان عقل

 

    گاهي در پشت دندان عقل تان، يك تكه از مخاط قرار دارد كه گاهي روي سطح دندان عقل را مي‌پوشاند كه با فشار دندان‌هاي بالا زخمي مي‌شود. گاهي هم مواد غذايي زير اين گوشت اضافي گير مي کند و ميكروب ها هم به اين محل هجوم مي‌برند، بنابراين چيزي نمي‌گذرد كه در اطراف دندان عقل تان يك عفونت دردناك و بدبو ايجاد مي‌شود.

     
    در اين شرايط شما بايد به دندان پزشك مراجعه كنيد تا زير اين بافت اضافي را شستشو داده و باقيمانده مواد غذايي را پاك كند، ولي براي اين‌كه پس از اين ديگر با اين مشكل روبرو نشويد، بايد با جراحي دندان عقل و خارج كردن آن، اين محل تجمع خرده‌هاي غذايي و ميكروب ها را براي هميشه از بين ببريد.


 
وقتي عقل راهش را گم مي‌كند

 

    گاهي دندان عقل شما كاملاً به صورت افقي در استخوان فك قرار گرفته است و به‌جاي اين‌كه عمودي بالا بيايد به سمت جلو، حركت مي‌كند.در اين شرايط ريشه دندان آسياي دوم را قرباني حركت نادرست خود مي‌كند.

     
    اگر شما در اين شرايط براي جراحي دندان عقل‌تان اقدام نكنيد، پس از مدتي ريشه دندان آسياي دومتان تحليل مي‌رود و بايد ريشه اين دندانتان را نيز درمان کنيد. بنابراين با گرفتن يك عكس راديوگرافي، از رويش صحيح دندان عقلتان مطمئن شويد.
     

عقل فداي ارتودنسي

    گاهي ممكن است شما فضاي كمي براي حركت دادن دندان ها و مرتب كردنشان داشته باشيد. در اين شرايط گاهي متخصص ارتودنسي قبل از شروع درمان ارتودنسي به شما توصيه مي‌كند دندان عقل تان را با جراحي از دهان خارج كنيد؛ به‌ويژه هنگامي كه لازم است براي مرتب كردن دندان هايتان، دندان هاي آسياب را عقب بكشيد.
    همچنين گاهي شما دندان هايتان را ارتودنسي مي‌كنيد و همه دندان ها پس از خاتمه مدت درمان مرتب مي‌شوند، ولي هنوز مقداري شلوغي در دندان هاي جلوي فك پايين باقي است. در اين مورد نيز ممكن است دندان پزشكتان به شما توصيه كند كه دندان عقلتان را جراحي كنيد تا اين بي‌نظمي اندك باقي‌مانده نيز برطرف شود.

مرکز تخقیقات دندانپزشکی - دانشگاه مشهد