كودكانی كه نسبت به خودشان احساس خوبی دارند، به هنگام رویارویی با تضادها و اختلافات، بسیار راحتتر اوضاع را درك كرده و كنترل همهچیز را در دست میگیرند و در برابر فشارهای منفی، مقاومت نشان میدهند. كودكانی كه اعتماد به نفس دارند، ظاهراً همیشه آماده لبخند زدن هستند و از زندگی لذت بیشتری میبرند. آنها واقعبین هستند و دید مثبتی به زندگی دارند. در عوض، كودكانی كه اعتماد به نفس پایینی دارند، فوراً با تعارضها و اختلافات دچار نگرانی و ناامیدی میشوند؛ نسبت به خودشان دیدگاه منفی داشته و اغلب در یافتن راهحلی برای مشكلات، عملكرد ضعیفی دارند. آنها در مورد خود افكار منفی دارند؛ مثلاً میگویند: «من خوب نیستم»، «من هیچ كاری را نمیتوانم به خوبی انجام دهم.» معمولاً بیاراده، اثرپذیر و افسرده هستند و در مقابله با یك اتفاق جدید اولین پاسخشان «من نمیتوانم» است. اما شما به عنوان پدر و مادر میتوانید مهمترین نقش را در رشد اعتماد به نفس سالم كودك خود داشته باشید؛ در حالی كه گاهی از این مساله غافل هستید.
اعتماد به نفس چیست؟
اعتماد به نفس مجموعهای از باورها و احساساتی است كه هر فرد نسبت به خودش دارد؛ یعنی «فهم خود». مقوله اعتماد به نفس از نخستین سالهای زندگی هر فرد شروع میشود. وقتی كه یك كودك نوپا تازه شروع به راه رفتن میكند، بارها و بارها به زمین میخورد؛ ولی هرگز دست از تلاش برنمیدارد تا نهایتاً موفق به راه رفتن میشود و به همین ترتیب اولین دیدگاهش راجع به تواناییهایش شكل میگیرد. اعتماد به نفس را میتوان تركیبی از احساس توانایی و احساس دوست داشته شدن نیز تعریف كرد. كودكی كه از دست یافتن به چیزی احساس شادی میكند، اگر احساس دوست داشته شدن نداشته باشد، اعتماد به نفس پایینی خواهد داشت و بالعكس كودكی كه احساس دوست داشته شدن دارد ولی در مورد تواناییهایش دچار شك و تردید است نیز اعتماد به نفس پایینی دارد. اعتماد به نفس وقتی پیش میآید كه این دو مورد در تعادل باشند.
یك الگوی مثبت باشید
اگر شما با خودتان بهتندی برخورد كنید، بدبین باشید، تواناییهای خود را باور نداشته باشید و … كودك شما نیز در آینده آیینه خودتان خواهد شد. ابتدا اعتماد به نفس خود را پرورش دهید تا كودكتان یك الگوی خوب در این زمینه داشته باشد.
خودانگیز و خونگرم باشید
دوست داشتن و عشق شما اعتماد به نفس كودكتان را رشد میدهد. در آغوش كشیدن او و گفتن عباراتی مثل «من به تو افتخار میكنم»، تعریف و تمجیدهای درست و بجا بدون زیادهروی كردن، بر روح و جان كودك اثر گذاشته و موجب رشد باورها و اعتماد به نفس او خواهد شد.
به كودك خود كمك كنید تا تجربیات سازنده و مفید داشته باشد
فعالیتهایی كه كودكان را به كار گروهی تشویق كرده و حس همكاری را در آنها پرورش میدهد، به رشد اعتماد به نفس آنها نیز كمك میكند. اگر فكر میكنید كه اعتماد به نفس كودكتان بسیار كم است و در آینده برایش مشكلساز میشود، بهتر است از یك متخصص كمك بگیرید. مشاوران خانواده روی این مساله كار و سعی میكنند با ریشهیابی تمام مواردی كه احساس و باور منفی كودك را ایجاد كردهاند، نگرش او را نسبت به خود و دنیای پیرامونش تغییر داده و مثبت كنند.
ایجاد حس امنیت در محیط گرم خانوادگی
كودكانی كه احساس امنیت نمیكنند، رفتارهای تندخویانه و بدی از خود نشان میدهند و اغلب اعتماد به نفس پایینی دارند. كودكی كه همیشه شاهد نزاع و بیحرمتیهای والدینش است، غمگین و افسرده و در مدرسه دچار مشكلات رفتاری میشود.
نشانههای اعتماد به نفس سالم و ناسالم
اعتماد به نفس در كودكان در حال رشد مرتباً در حال نوسان است؛ زیرا تحت تاثیر تجربیات و باورهای جدید آنها تغییر میكند. كودكانی كه اعتماد به نفسشان كم است، تمایل به شركت در كارهای گروهی و انجام كارهای جدید ندارند و در مورد خودشان همیشه منفی حرف میزنند: «من احمقم»، «من هیچوقت چیزی یاد نمیگیرم» و «هیچكس به من توجهی ندارد» آنها در ناكامیها تحمل كمتری از خود نشان میدهند، سریع منصرف میشوند و همه چیز را به شخص دیگری واگذار میكنند. در مقابل، كودكانی كه اعتماد به نفس سالم دارند، از تعامل با دیگران لذت میبرند، در اجتماع راحتترند، از فعالیتهای گروهی لذت میبرند، وقتی كه تضادها اوج میگیرند، به راحتی راهحلی مییابند و بدون تحقیر و كوچك كردن خودشان و دیگران، ناخشنودی و شكایت و اعتراض خود را نشان میدهند. مثلاً به جای آنكه بگویند: «من احمقم و چیزی را نمیفهمم» میگویند: «من این قسمت را متوجه نشدم» آنها نقاط قوت و ضعف خود را میشناسند و خود را با تمام نقاط قوت و ضعفشان قبول دارند. این كودكان غالباً خوشبین هم هستند. اما پدر و مادرها در این زمینه چه نقشی دارند و چگونه میتوانند اعتماد به نفس كودكشان را رشد دهند؟ كودكان به حرفها و گفتههای شما توجه بسیاری دارند
كودكان نسبت به الفاظ و كلماتی كه پدر و مادرشان به كار میبرند، بسیار حساسند. به خاطر داشته باشید كه كودكتان را نه فقط در هنگام موفقیت، بلكه تلاش خوب او را نیز تشویق و تقدیر كنید؛ اما در این كار صادق باشید و هرگز با اغراق و مبالغه باورهای غلط به آنها ندهید.
باورهای نادرست كودك خود را شناسایی كنید
بسیار مهم است كه باورهای بیمعنی و غیرمنطقی كودكتان را در مورد خودش شناسایی كنید. حتی اگر این باورهای غیرعقلانی راجع به كامل بودن، جذابیت و تواناییهای او نیز باشد. به كودك خود كمك كنید تا در این زمینه به استانداردهای درستی برسد و در ارزیابی خود واقعبین باشد. درك و احساس نادرست از خود میتواند كمكم در باورهای كودك ریشه بدواند و مثل حقیقت برایش جلوه كند. مثلاً كودكی كه در مدرسه شاگرد بسیار خوبی است ولی در ریاضیات ضعیف است، میگوید: «من ریاضیات را نمیفهمم و شاگرد بدی هستم» این دیدگاه و طرز فكر نه تنها اشتباه است، بلكه باور غلطی است كه در آینده زمینه شكستها و ناكامیها را برای كودك فراهم میآورد. بنابراین باید كودكان را تشویق كنیم تا واقعبین باشند
برگرفته از: نی تی سایت