راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

تجویز قطره آهن به کودکان، همواره یکی از مشکلات والدین می باشد.در بسیاری از کشورها این قطره بطور معمول به کودکان تجویز نمیشود و علت آن این است که غذاها با آهن غنی شده اند و نیاز به مصرف اهن جدا نمیباشد ولی کودکان ما به آن نیاز دارند و لازم است حتما این قطره به بچه ها داده شود . این قطره با ایجاد لکه بر روی دندان های شیری، می تواند زیبایی آن ها را از بین ببرد. پس بهتر است بجای اجتناب از دادن قطره آهن که بسیاری از مادران آن را انتخاب میکنندبه بررسی راه و روش پیش گیری یااز بین بردن لکه ی سیاهی که بر روی دندان ها که در نتیجه مصرف قطره آهن ایجاد می شود، بپردازیم.
تقریبا سی درصد از کودکان نو پای ایرانی دچار کمبود آهن هستند. پیشگیری از کمبود آهن در سال های اولیه ابتلا به کمبود آهن بسیار مهم است و نتیجه آن کاهش عملکردهای روانی فیزیکی و رفتاری حاصل از کمبود آهن است.
علایم آن مانند خستگی، کمبود رشد طبیعی ، کاهش بهره هوشی ، کاهش قدرت یادگیری ، کاهش قدرت تمرکز ،کاهش مقاومت بدن در برابر بیماریها ،خستگی زودرس ،احساس ضعف و بی حالی ، کم اشتهایی سردرد، تحریک پذیری، و هوس های غذایی غیر معمول مانند علاقه به خوردن اقلام مواد غیر غذایی مانند خاک ویخ است .
مصرف اهن در کودک سالم از شش ماهگی شروع میشود. از آنجا که در دوران جنینی، هموگلوبین بدن از طریق خون مادر تامین می‌شود و ذخیره آن تا سن ۶ ماهگی در بدن کودک باقی می‌ماند؛ پزشکان، زمان لزوم استفاده از قطره آهن را از ۶ ماهگی تا ۲۴ ماهگی می‌دانند.
از طرف دیگرهنگامی که کمبود آهن در کودک نوپا تشخیص داده شد هم معمولاً پزشک برای درمان این وضعیت قطره مکمل آهن توصیه می کند و این قطره میتواند دندان کودک نوپای شما را لکه دار کند بنابراین عارضه جانبی شایع کودکان نو پا از مصرف مکمل های آهن مایع ، لکه دندان ها است. لکه های دندان میتوانند علت های مختلفی از جمله آب میوه، دارو، ویتامین، باکتری داشته باشد. خوشبختانه لکه دندانها روی دندانهای شیری اتفاق میافتد که در سن هفت سالگی شروع به ریزش میکنند ولی باز هم اهمیت سالم نگه داشتن دندانهای شیری را هم باید در نظر داشته باشیم زیرا این دندانها در دوران رشد کودک در امر سلامت تغذیه او بسیار مهمند . هرگز از نوار های سفید کننده برای کودکان مگر به توصیه پزشک استفاده نکنید زیرا این نوارها برای کودکان تست نشده و برای بزرگسالان در نظر گرفته شده است. ممکن است مصرف آهن در برخی کودکان عوارضی مانند یبوست، اسهال یا دل‌درد ایجاد کند که در صورت بروز این مشکلات، به مادران توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنند.
مکمل های آهن برای سنین کودکان نوپا معمولا به شکل مایع است وبصورت قطره های خوراکی میباشدز. مکمل مایع تیره و مایل به قرمز قهوه ای رنگ است و اغلب دندان را لکه دار میکنند. لکه های سیاه بر روی دندان در خط لثه تشکیل میشود. مصرف آهن به تنهایی باعث تخریب دندان نمیشود و سدیم سخارین موجود در قطر ه ها نیز این اثر را ندارند ولی در صورتی که دندانهای کودک از قبل دچار پوسیگی باشد با مصرف اهن امکان رسوب روی دندانها بیشتر خواهد شد .
لکه ها رنگ مایل به قهوه ای همانند رنگ خود قطره دارند وممکن است شما تغییر رنگ را بلافاصله متوجه شوید و ممکن است بعد از چند ماه از مصرف قطره این لکه ها ایجاد شوند. بسته به اینکه چقدر و چگونه از قطره آهن استفاده میکنید ممکن است این لکه ها در چند دندان ویا در کل دندانها مشاهده شوند . لکه ها معمولا کوچک اند ولی در شدت رنگ متفاوتند.راههای از بین بردن رنگ دندانها شامل موارد زیر است 1-بهتر است قطره آهن به وسیله قطره‌چکان در خلفی‌ترین قسمت زبان چکانده شود تا بلافاصله بلعیده و کمتر با بزاق مخلوط شود 2- رقیق کردن قطره آهن با مقداری آب میتواند از اثرات رنگدهی آن بکاهد.بنابراین میتون آهن را با آب مخلوط نمود و به کودک خوراند3- سعی کنید همراه قطره آهن از ویتامین c که جذب آهن را تسهیل میکند استفاده کنید.پس میتوان از لیمو ترش و یا آب پرتقال در صورتیکه سن کودک بالاتر باشد نیز استفاده کرد . مکمل آهن را هرگز با شیر مخلوط نکنید زیرا در جذب آهن تداخل ایجاد میکند. مصرف غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، غذاهای غنی شده با آهن، سبزیجات غنی از آهن و میوه با ویتامین C در برنامه غذایی کودکان احتمال کم خونی را در کودکان کاهش میدهد.
4-به عنوان یک مرحله پیشگیری اضافی برای جلوگیری از تماس مکمل رقیق شده با دندان ها در صورتیکه کودک بتواند از نی استفاده کنید و دقت کنید تا همه مایع تجویز شده مصرف شود.
5- مسواک زدن کامل دو بار در روز، به ویژه پس از تجویز مکمل آهن، به کاهش تغییر رنگ دندان کمک خواهد کرد. این کار برای کودک سخت است باید به او کمک کنیم ، میتوان از مسواکهای انگشتی که مقدار کمی خمیر دندان به آن زده ایم استفاده کنیم و بلافاصله بعداز مصرف آهن مسواک را انجام دهیم .6 – در صورت اسقرار لکه ها میتوان جوش شیرین را بصورت محلول تهیه کرد و روی یک پارچه تمیز آنرا ریخت و پارچه را به آرامی روی دندان کودک کشید.7- اصول بهداشت دهان نیز حتما باید رعایت شود؛ به این ترتیب که پس از خوراندن قطره آهن، دندان‌های کودک با گاز مرطوب تمیز شود. همچنین می‌توان با استفاده از مسواک مخصوص شیرخواران، دندان‌ها را تمیز کرد. در صورت ایجاد تغییر رنگ در دندان‌ها نیز می‌توان از خمیردندان‌های این گروه سنی استفاده کرد ولی به دلیل عدم توانایی کودک در چرخاندن آب در دهان، باید خمیردندان توسط گاز مرطوب تمیز شود.
مصرف میان وعده های مضر مانند چیپس و پفک و شکلات در بین وعده های غذایی باعث امادگی برای خرابی دندانهای کودک میشود و قویا نباید انجام شود.


برگرفته از :

پایگاه اینترنتی دکتر فریبا شیروانی