راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

خودکنترلی و هدایت کودکان انضباط ، پاداش دادن و تنبیه کردن نیست بلکه انضباط موثر ، فرآیندیادگیری راآموزش می دهد. هدف انضباط ، خود کنترلی و هدایت کودکان به این امر است که مسئول و همیار باشند و به آنان حق انتخاب کردن می دهد.

کودکان بامشاهده پیامده های اعمال خود ، همکاری کردن و مسئول بودن را می آموزند و یاد می گیرند  به همه افراد احترام بگذارند . والدین می توانند با به کار بردن این تعریف به عنوان معیار ، بسیاری از راه های موثر انضباط را جستجو کنند. پاداش: پاداش دادن به کودک ، یعنی اطمینان یافتن از اینکه کودک بفهمد چه کاری مورد تایید والدین است. پاداش دادن جایگزین توجه کردن نیست بلکه توجه نشان دادن زمینه ساز پاداش دادن است. در واقع والدین باید رفتار مثبت کودک خود را تقویت و توصیف کنند و در بعضی موارد از تحسین و پاداش نیز استفاده نمایند.

پاداش های کلامی به صورت تشویق و تمجید یک رفتار کودک وتوصیف دقیق علمی است که کودک انجام داده و به خاطر آن تشویق شده است. پاداش های فیزیکی نظیر با دست به پشت کودک زدن، یا ست روش شانه کودک گذاشتن یا چشمک زدن است. بغل کردن و بوسیدن را نیز می توان به عنوان پاداش فیزیکی در نظر گرفت. پاداش فعالیتی ، انجام دادن فعالیتی با کودک است که وی واقعاً علاقه به انجام آن دارد و می تواند بسیار تقویت کننده باشد. مثل انجام یک بازی ، خواندن یک داستان و قدم زدن در پارک پاداش به کودکان یاد می دهد که حق دارند بابت همکاری ، انتظار پاداش داشته باشند. همچنان که کودک رشد می کند ، پاداش از نظر ارزش باید تغییر یابد. آنچه باعث انگیزه یک کودک دو ساله می شود ، ممکن نیست به کودک پنج ساله انگیزه بدهد.

تنبیه : در حالی که پاداش به کودکان یاد می دهد چیزی را به دست آورند ، تنبیه به کودکان می آموزد که خشمگین شوند.  تنبیه رابطه ای را که بر مبنای ترس است تضمین می کند. تنبیه  حمله به عزت نفس کودک است  ومعمولاً شورش و طغیان را فرا می خواند که ممکن است با موارد زیر همراه باشد: تهدید کردن : که معمولاً والدین آن را اعمال می کنند فریاد زدن: که اغلب به کودکان می آموزد بی توجه باشند مگر وقتی فریادوالدین بلند می شود! واکنش بیش از حد: که ممکن است با بزرگ جلوه دادن اهمیت آن ، مشکلاتی بدتر ایجاد شود.

سرکوفت زدن: که شامل توهین کردن ، لقب گذاشتن ، متهم کردن و مقایسه ی نامطلوب کردن با سایر بچه ها می شود. کتک زدن: که به کودک می آموز حل مشکلات تنها از طریق زور میسر می باشد. جدی بودن با کودکان، لازمه اش خشن بودن با آنان نیست.  وقتی می خواهند فرزند را برای بد رفتاریش مجازات کنند ، نیازی به سرزنش (( همیشه سر به هوا هستی !)) ، طعنه وکنایه (( این فکر تو واقعامحشر بود !)) ، تحقیر(( نمی توانم باور کنم که چنین بچه ی لوسی تربیت کرده ام !)) ، یااتهام (( توهمیشه عرصه را به من تنگ می کنی !)) وجود ندارد.

 برای اینکه کودک نظر و خواسته والدین را درباره ی کاری که انجام داده بفهمد و بداند ، لازم نیست سرزنش شود ، برسرش فریادبکشند ، و یا اشکش را در بیاورند ، مخصوصاً وقتی آرامش و متانت خود را حفظ می کند او اگر نه بهتر ، لااقل به همان خوبی مطلب رادرک می کند. امروزه برای تنبیه ، روشهای بهتر و موثرتری که به کودک آسیب های روحی وجسمی نمی رساند جایگزین شده است.

برگرفته از :کتاب مهارتهایی برای فرزندپروری از انتشارات شرکت پژواک آرمان