راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

آزمایشات غربالگری دوران بارداری بصورت دو مرحله آزمایش خون و دو مرحله سونوگرافی میباشد که برای تعیین درصد احتمال ابتلا جنین به تعدادی از ناهنجاری های رایج جنینی مثل سندروم داون انجام می‌پذیرد.  نکته قابل ذکر در مورد این آزمایشات این است که این آزمایشات فقط جهت تعیین ریسک ابتلا انجام می‌شوند و جنبه تشخیصی ندارند، لذا در هر مرحله در صورتیکه خطر ابتلا جنین بالا گزارش شود لازم است آزمایش تشخیصی مانند آمنیوسنتز برای تائید تشخیص انجام شود.  علت عدم انجام آمنیوسنتز بصورت روتین برای کلیه خانمهای باردار این است که این روش اقدامی تهاجمی و دارای عوارض جانبی است بطوریکه در یک درصد موارد منجر به سقط و از دست رفتن بارداری میگردد و لذا فقط در صورت ضرورت قابل انجام است.  باید توجه داشت در صورت تشخیص وجود ناهنجاری در جنین در بسیاری از موارد ناهنجاری قابل درمان نبوده و تنها راهکار ممکن سقط جنین پس از اخذ مجوز از پزشکی قانونی است.  طبق قوانین کشوری امکان این کار فقط تا پایان هفته نوزده وجود دارد.
غربالگری مرحله اول بین سنین یازده هفته الی سیزده هفته و شش روز قابل انجام است.  این تست در درجه اول شامل یک سونوگرافی در حوالی دوازده هفتگی است. درصورتیکه این سونو خطر را بسیار بالا گزارش کند بیمار مستقیما جهت آمنیوسنتز اعزام شده و از انجام ادامه آزمایشات صرفنظر می‌شود، در غیر این صورت مرحله اول آزمایش خون انجام خواهد گرفت. در این مرحله نیز اگر خطر بالا باشد آمنیوسنتز انجام شده  و در غیر این صورت بیمار کاندید انجام مرحله دوم خواهد بود.
مرحله دوم غربالگری شامل یک سونوگرافی بررسی ناهنجاری‌های جنینی است که در هفته هفده یا هجده بارداری انجام میشود و کلیه خانمهای باردار ملزم به انجام آن هستند.
علاوه بر این شامل یک آزمایش خون نیز می‌باشد که بر حسب سن، شرح حال خانم باردار و جواب آزمایشات مرحله اول ممکن است به سه روش انجام شود.  الف-  آزمایشی به نام آلفا فتو پروتئین.  ب-  آزمایشی به نام سکوئنشیال.  ج-  آزمایشی به نام سل فری دی ان ای.  موارد الف و ب در سنین پانزده الی هفده هفتگی انجام می‌شوند ولی سل فری در هر سنی قابل انجام است.  در برخی شرایط خاص ممکن است بیمار از ابتدا کاندید انجام سل فری گردد که روش بسیار دقیق و البته پر هزینه ای است ولی باید به خاطر داشت که این روشها، روش غربالگری است و روش تشخیصی نمی باشد و در صورت مثبت شدن هر کدام از این تستها انجام آمنیوسنتز جهت تائید تشخیص ضروری است.

برگرفته از : دکتر فریده مظفری کرمانی
جراح و متخصص زنان و زایمان