راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

به گفته متخصصان تغذیه، برخورداری از تغذیه سالم و مناسب مادران در دوران بارداری، انتخاب غذاهایی با کیفیت تغذیه ای بالا و سرشار از آنتی اکسیدان ها و جلوگیری از مصرف غذاهای پرچرب و پرکالری سبب تولد نوزاد سالم و با وزن ایده ال می شود.

به طور کلی به گفته این متخصصان، رشد و نمو جنین رابطه مستقیمی با نوع تغذیه و دریافت مواد مغذی و ویتامین ها از طریق مادر دارد.

غزاله اسلامیان متخصص تغذیه روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا در مورد اثرات تغذیه مناسب بر سلامت جنین و مادر اظهار کرد: مادران از زمانی که متوجه بارداری می شوند باید به نوع تغذیه خود اهمیت دهند و با ایجاد تغییرات و تنظیم یک برنامه غذایی مناسب دوران بارداری را به درستی سپری کنند.

به گفته وی، ضروری است مادران باردار با مراجعه به متخصصان تغذیه و با گرفتن مشاوره تغذیه روش صحیح تغذیه را انتخاب کنند تا علاوه بر تامین مواد مورد نیاز برای رشد جنین، دچار اضافه وزن نیز نشوند.

اسلامیات با بیان اینکه یکی از مهمترین ویتامین های دوران بارداری، اسید فولیک است، افزود: نیاز به مادر به اسید فولیک در دوران بارداری به منظور تولید گلبول قرمز و افزایش حجم خون، رشد جفت و پیشگیری از نقص لوله عصبی جنین افزایش می یابد.

وی بهترین منابع اسیدفولیک را سبزی های برگ سبز تیره، لبو، کلم، گل کلم، پرتقال، طالبی، ذرت، باقلا، نخودسبز و جوانه گندم عنوان کرد.

وی اظهار کرد: پزشکان اغلب برای تامین نیاز مادر و جنین، مصرف روزانه مکمل های غذایی مولتی ویتامین و مواد معدنی را برای زنان باردار توصیه می کنند. 

این متخصص تغذیه در مورد میزان مناسب افزایش وزن مادران باردار توضیح داد: افزایش وزن معادل 16-5/11 کیلوگرم را برای زنان با وزن طبیعی، 18-5/12 کیلوگرم برای زنان کم وزن، 11-5/7 کیلوگرم برای زنان دارای اضافه وزن و 6 کیلوگرم برای زنان چاق مناسب است.

اسلامیان دیابت بارداری را یکی از مشکلات مادران در دوران بارداری عنوان کرد و گفت: دیابت بارداری به طور معمول پس از هفته 24 بارداری تشخیص داده می شود و حدود 5 تا 10 درصد بارداری ها را شامل می شود و زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری به تغذیه مناسب زیرنظر پزشک معالج نیاز دارند. 

این متخصص تغذیه یادآور شد: مشکلات گوارشی نیز از شایعترین شکایات دوران بارداری است که در بیشتر موارد با تهوع و استفراغ همراه است و بیش از سه چهارم زنان باردار آن را تجربه می کنند.

اسلامیان ادامه داد: مشکلات گوارشی در بیشتر موارد تا هفته 14 بارداری بهبود می یابد و تنها در 2 درصد افراد تا پایان بارداری ادامه پیدا می کند. تهوع و استفراغ نیز در بیشتر موارد در حد خفیف و متوسط است ولی عارضه خاصی را ایجاد نمی کند.

وی در مورد حالت تهوع و استفراغ مادران باردار در آغاز روز گفت: دریافت زنجبیل تازه برای رفع حالت تهوع دوران بارداری مؤثر است و مصرف مکمل ویتامین B6 در موارد خفیف باعث بهبود حالت تهوع می شود.

این متخصص تغذیه اضافه کرد: جویدن آدامس یا مکیدن آبنبات با طعم مناسب می تواند در بهبود حالت تهوع مؤثر باشد و در صورتی که مصرف قرص آهن باعث ایجاد حالت تهوع می شود بهتر است قبل از خواب قرص آهن را مصرف کنند.

اسلامیان گفت: بهتر است مادران باردار برای جلوگیری از ایجاد تهوع صبحگاهی، قبل از بلند شدن از رختخواب، کمی بیسکوییت خشک در حالت خوابیده به آرامی مصرف کنند.

وی به زنان باردار توصیه کرد: در وعده های غذایی خود از گروه شیر و لبنیات، میوه ها و سبزی ها استفاده کنند و مواد غذایی مانند گوشت، ماهی و تخم مرغ را کاملا بپزند و در طول روز حداقل 8 لیوان آب و مایعات بنوشند.

اسلامیان همچنین توصیه کرد: زنان باردار از مصرف مواد غذایی با کافئین بالا شامل قهوه، کاکائو، نوشابه و غیره اجتناب کنند و از روغن های مایع سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 مانند روغن کلزا به میزان کافی در طبخ غذا استفاده کنند.

وی با بیان اینکه برگشت غذا از معده به مری (رفلاکس) در اواخر بارداری بسیار شایع است، برای رفع این مشکل توصیه کرد: مادران باردار باید برای مقابله با این مشکل غذاها را کامل بجوند و به آهستگی میل کنند و غذاها را در حجم کم و تعداد وعده های بیشتر مصرف کنند. همچنین باید از مصرف چربی گوشت، پوست مرغ و ماهی، سس های چرب، کره، خامه، شیرینی های خامه ای، غذاهای چرب و غذاهای سرخ شده پرهیز کنند.

اسلامیان افزود: همچنین باید از مصرف هر ماده غذایی که به تجربه دریافته اند سبب تشدید برگشت غذا از معده به مری می شود، پرهیز کنند.

وی اضافه کرد: زنان باردار باید از میوه ها، سبزی ها و غلات سبوس دار به میزان کافی مصرف کنند تا از ایجاد یبوست که می تواند منجر به تشدید رفلاکس شود، پیشگیری کنند و پس از صرف غذا، حداقل 2 تا 3 ساعت از دراز کشیدن پرهیز کنند.

به گفته اسلامیان، مادران در هنگام خوابیدن نیز باید سر خود را نسبت به بدن در موقعیت بالاتری قرار دهند و از خم و راست شدن به ویژه پس از صرف غذا پرهیز کنند. همچنین شام حداقل 3 تا 4 ساعت قبل از خواب صرف شود.

وی تاکید کرد: مصرف هرگونه دارو و مکمل در زمان حاملگی باید با نظر پزشک صورت گیرد؛ بنابراین مادران باردار باید از مصرف خودسرانه داروهای شیمیایی و گیاهی خودداری کنند.