راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

1. زمانی که نوزاد نارس ازبیمارستان مرخص میشود ممکن است والدین ازاینکه نوزادشان دوره های کوتاهی وبطورمکرر بیدارمی شوند ومدت زمان زیادی را نسبت به نوزادان رسیده درخواب به سر میبرندنگران باشند .درصورت عدم وجود مشکل خاص در معاینات پزشکی این امر درنوزادان نارس طبیعی است وبا بزرگ شدن نوزاد برطرف خواهد شد

2. نوزادان نارس بسيار راحت تر تر از نوزادان رسيده بيمار می شوند. بنابراین لازم است  که نوزادتان مورد معاینات دوره ای و واکسيناسيون منظم برای پيشگيری از بيماری های جدی قرار گيرد.

3. توجه داشته باشيد که سندروم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) در ميان نوزادن نارس شایع تر است. بنابراین مراقب باشيد که نوزاد روی پشتش بخوابد وهرگز به روی شکم(دمر)نخوابانید این کار احتمال بروز این سندروم را کاهش می دهد.

4. هنگام خروج از بيمارستان قطره خوراکي فلج اطفال به شير خوار داده مي شود.

5. درمورد پوشش مناسب  شيرخواردقت کنید .معمولا پوشاندن کلاه ،جوراب ودستکش در روزها وحتي هفته هاي اول بعد از ترخيص،به خصوص در فصول سرد سال توصيه مي شود.کنترل درجه حرارت نوزاد (درجه حرارت مناسب بدن نوزادبا ترمومتر زير بغل36تا 5/36سانتي  گراد)یکی ازراههای  پرهيز ازمشکلات گرما وسرماي بدن نوزاد مي باشد.

6. لازم است شیرخوار در هفته های اول تولد با شير مادر يا شير خشک هر 2تا 5/2ساعت تغذیه شود .درصورت خواب بودن نوزاد بيشتر از 3تا4 ساعت احتمال کاهش قند خون وجود دارد پس لازم است تغذيه با شير قبل از رسيدن به اين حد با بيدار کردن شيرخوار از سر گرفته شود.

7. اگرمادران نوزاد نارس  شير کافي ندارند بايد از شيرخشک هاي مخصوص نوزادان نارس استفاده کنند شير خشک هاي موجود در بازار ايران ،پره نان و ببلاک پره ماچور و پره اپتامیل وپره بیومیل  مي باشد.براي افزايش پروتئين و املاح شيرمادر مکمل هائي در بازار موجود است که اپتاميل  مهمترين آنها مي باشد. يک پيمانه از اين مکمل در25 تا 50 سي سي شير مادر حل مي شود. مي توان همه شير روزانه يا بخشي از آن را بصورت مخلوط با مکمل به نوزاد داد.مدت زمان استفاده از این شیرخشک ها ومکمل شیر مادر بر اساس نظر پزشک وحدودا تازمانی که وزن نوزاد به حدود 3-5/3 کیلوگرم میرسد است.در صورت عدم کفایت شیرمادر توصیه میشود پس ازرسیدن نوزاد به این وزن از شیر خشک انتقالی مانند اپتامیل پی-دی-اف تا حدود یکسالگی  استفاده شود

8. اولين معاينه نوزادجهت کنترل وزن گیری وبررسی توانایی خانواده برای مراقبت ازنوزاد بايستي24تا48 ساعت بعد از ترخيص صورت گيرد.مراجعات بعدي هر هفته يک بار است،تا زماني که وزن نوزاد به2000-2500 گرم برسد.بعد از آن مراجعات دو هفته يک بار وسپس ماهيانه مي باشد.

9. نوزادان نارس  بویژه نوزادان نارس با سن حاملگي کمتر از 34 هفته و وزن کمتر از 2000گرم در معرض خونريزي داخل بطن هاي مغزي هستند ،بنابراین در هفته اول بعد از تولد لازم است سونوگرافي مغز انجام  شود.
تکرار این سونوگرافی  برحسب جواب سونوگرافی اول صورت میگیردکه درصورت نرمال بودن آن  باید حداقل یک باردر پایان ماه اول تکرارشود.به همين علت اگر نوزاد در اين زمان در منزل باشد ،بايستي سونوگرافي ها سرپائي پيگيري شود.
اگر نوزاد مبتلا به درجات خفيف خونريزي شود اغلب سير رو به بهبودي دارد،ولي خونريزي هاي متوسط تا شديد ممکن است سبب هيدروسفالي يا تجمع آب در بطن هاي مغزي مي شود ،در اين موارد سونوگرافي مغزیک یا دو باردرهفته تکرار مي شود، و درمان هاي لازم توسط پزشک صورت مي گيرد.

10. نوزادان نارس معمولا در 1تا3 ماهگي دچار کم خوني مخصوص این نوزادان  مي شوند.تجويز مکمل ها مثل آهن،اسيد فوليک و ويتامين E ،در جلوگيري از کم خوني موثر است.  معمولا درپایان ماه اول قطره آهن خوراکي شروع مي شود.

11.  يکي ديگر از مشکلات ناشي از نارسي به خصوص در نوزادان با سابقه تهويه مکانيکي و بستري طولاني مدت،ريکتز نارسي يا نرمي استخوان است.استفاده از مکمل هاي ويتاميني (ويتامينD)و مکمل هاي شير مادر که حاوي مقادير بيشتري از کلسيم وفسفر است  وانجام ماساژتراپی در پيشگيري از اين بيماري موثر است.

برگرفته از:کتاب طب کودکان نلسون-کتاب طب نوزادان فاناروف