راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

همه ما بارها شنیده‌ایم کمبود روی یکی از مشکلات تغذیه‌ای شایع در کشور است. به طوری که تمام گروه‌های سنی از جمله کودکان زیر‌ شش سال، نوجوانان بین 14 تا 20 سال و زنان باردار از کمبود روی در رنج هستند البته شاید خیلی از ما نسبت به چنین خبری بی‌اعتنا باشیم و اصلا ندانیم چرا وجود عنصر روی در بدن اینقدر مهم است یا این‌که اصلا این عنصر در کدام مواد وجود دارد؟
 

عنصر روی یکی از عناصر ضروری بدن است که برای فعالیت بسیاری از آنزیم های بدن لازم بوده و در تنظیم بسیاری از اعمال بدن نقش دارد.

اصولا عناصر مهم بدن شامل ریزمغذی های مختلف از جمله روی است. روی، نه تنها کارهای مختلفی را در بدن انسان بر عهده دارد، بلکه می تواند صدها آنزیم دیگر را هم فعال کند.

اما جالب است بدانید کمبود روی اولین بار در مصر و ایران مشخص شد و دلیل آن کاهش یا افزایش نیافتن قد یا جهش قد کودکانی بود که به دوران بلوغ می رسیدند.

کمبود روی در آن زمان در خاک کشاورزی مشخص شده بود. درواقع، موادی که در آن زمین ها از نظر کشاورزی و دامداری آماده می شد، فاقد روی بود.

روزانه چقدر روی لازم داریم؟

البته ضروری بودن روی برای بدن کاملا اثبات شده، ولی این طور نیست هر چقدر خواستیم به هر کسی روی بدهیم. دکتر سیدضیاء الدین مظهری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران هم همین عقیده را دارد.

او نیز می گوید: استفاده بیش از حد روی می تواند صدمه ها و مسمومیت های خود را داشته باشد. برای همین معمولا کودکان بین پنج تا هفت میلی گرم و بزرگسالان بین 12 تا 15 میلی گرم روی را باید روزانه دریافت کنند.

چطور روی بخوریم؟

«برای مدت معینی هر روز باید از این مکمل استفاده کرد. در بعضی از افراد ممکن است مصرف این مکمل باعث دل درد یا حالت تهوع شود برای همین باید کم کم و در بین غذا همراه با آب فراوان از آن استفاده کرد.»

اینها جملات دکتر مظهری است. البته این متخصص تغذیه بر این نکته هم تاکید دارد که روی یک عنصر تقویت کننده سیستم ایمنی است. این ماده یکی از عناصری است که در التیام زخم های پوستی موثر واقع می شود.

اکنون هم پمادهایی به نام اکسید روی برای درمان صدمات پوستی یا سوختگی ها به بازار عرضه می شود. حتی در گذشته که بیماری های چشمی خیلی زیاد بود، قطره ای به نام اکسیدو زنگ یا اکسید روی به چشم چکانده می شد.

البته ناگفته نماند، شربت ها و قرص های حاوی روی را هم داریم و افرادی که ریزش مو دارند یا پوستشان طراوت لازم را ندارد یا کسانی که نقاط سفیدی روی انگشت و ناخنشان دیده می شود، می توانند استفاده کنند.

دکتر مظهری به این قضیه اشاره دارد در مواردی که کندی رشد در کودکان دیده شود، یکی از مکمل های توصیه شده مکمل روی است که در افزایش سرعت بلند شدن قد کودکان موثر واقع می شود.

روی در کدام غذاها یافت می شود؟

البته از منابع غذایی هم می توان روی را دریافت کرد، آن هم به صورت ترکیبات غذاهایی که منشاء پروتئینی یا حیوانی دارند. دکتر مظهری در این باره به انواع غذاهای حاوی روی اشاره می کند.

او می گوید: گوشت قرمز در کنار آهن، روی را هم به بدن می رساند. علاوه بر آن، در دانه ها و مغزها مثل مغز تخم کدو و آجیل این عنصر معدنی قابل دسترسی است. همچنین صدف، جوانه گندم، جگر، گوشت بوقلمون، بادام زمینی، شیر کم چرب، سینه مرغ، گردو، تخم مرغ و ماهی از منابع خوب روی است اما این نکته هم از نظر دکتر مظهری بسیار مهم است که افراد باید از خوردن نان هایی که از جوش شیرین تهیه و خمیر آنها تخمیر طبیعی نداشته خودداری کنند، چون این نان ها می تواند به علت وجود فیتات در روده، مانع از جذب روی مواد غذایی شود.

راه حل سریع تر

تحقیقات انجام شده در بخش کشاورزی، فقیربودن خاک های کشور را از ریزمغذی روی نشان داده است. این موضوع به این معنی است محصولات غذایی نیز از نظر روی فقیر است و مسئولان باید تقویت یا به عبارت دیگر غنی سازی خاک با روی را مدنظر قرار دهند و تا زمانی که این برنامه به سرانجام نرسیده غنی سازی مواد غذایی عمده با روی راهکاری است که باید به اجرا گذاشته شود. چون مصرف غذاهای غنی شده با روی می تواند بخشی از روی مورد نیاز بدن را تامین کند.

فقط کوتاه قد نمی شوید!

یکی از عوارض کمبود روی علاوه بر کوتاهی قد، تضعیف سیستم ایمنی است. به طوری که به گفته استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران افرادی که کمبود روی دارند، زخم هایشان دیرتر التیام می یابد، موها شروع به ریختن می کند، حس چشایی کاهش پیدا کرده و اشتها از بین می رود. در زنان باردار کمبود خفیف روی می تواند منجر به بارداری طولانی مدت و زایمان آهسته، تاخیر رشد داخل رحمی، انقباضات ضعیف رحمی و خونریزی شود.

آزمایش خون، کمبود روی را نشان می دهد

از طریق آزمایش روی می توان به کمبود روی پی برد. این گفته دکتر مظهری است. به عقیده او، تمام مواد معدنی در بدن از طریق این آزمایش قابل کنترل است.

یکی از خواص روی، افزایش قدرت جنسی مردان است. چراکه به عقیده دکتر مظهری این ماده برای تولید تستوسترون و کار درست غده پروستات موثر است.

یکی دیگر از خواص روی کاهش التهابات است، بخصوص در مردان بالای 40 سال که مبتلا به التهاب پروستات هستند.

روی، زیادی اش هم خطرناک است!

متخصص تغذیه و رژیم درمانی می گوید: اصولا هر وقت توصیه می کنیم تعادل، تنوع و تناسب رعایت شود، این شعار یعنی غذایی که ما می خوریم، می تواند غذایی باشد که انرژی بدن را تامین کند و می تواند دارو هم باشد و عناصر کاهش یافته بدن را جبران کند.

ولی وقتی از حد معینی از این مواد استفاده کنیم، به عنوان سم تلقی می شود. نه تنها در مورد روی بلکه تمام املاح معدنی در صورت استفاده بیش از حد می تواند مسمومیت زا باشد.

متبع : جام جم