چه چیزهایی درباره چگونگی تکامل فرزند کم سال خود می دانید؟ والدین چه کاری می توانند انجام دهند تا بهترین حمایت را از مغزش و تکامل سالم او که در حال رشد سریع است، داشته باشند؟ بعضی از جواب ها در سری حاضر برشورهای ذهن سالم آورده شده است. هر بروشور بر اساس یافته های گزارش شده که توسط انجمن ملی علوم امریکا انتشار یافته و نتایج تحقیقات مختلف بر روی تکامل کودک و مغزش و آنچه که در باره سالهای اولیه عمر فهمیده شده است را ارائه می نماید. اطلاعاتی که آورده می شود بر اساس سن بوده و خلاصه ای کلیدی از گزارش انجمن فوق است. این اطلاعات به شما پیشنهاداتی ارائه می کند تا شما بتوانید در پرورش سالم تکامل کودکتان از یافته های مهم آن استفاده نمایید.
یافته های کلیدی از گزارش می گویند:
• رابطه شما با شیرخوارتان سنگ بنای تکامل سالم آینده او می باشد.
• تکامل فرزند شما هم به صفاتی که او با آنها بدنیا می آید وابسته است (طبیعت او مثل روحیات، سطح فعالیت،.....) و هم به تجربیاتی که او در تعامل با محیط اطرافش با آنها مواجهه پیدا می کند.
• تمام حیطه های تکامل شیر خوار شما ( تکامل هوشی، هیجانی، عاطفی، حرکتی و زبانی ) به همدیگر وابسته هستند. هر حیطه به حیطه دیگر هم وابسته است و هم از دیگر حیطه ها تاثیر پذیر است.
• همزمان که شیرخواران شروع به سازگاری با دنیای اطراف خود میکنند، هر تجربه ای که آنان از دنیای اطراف خود کسب می کنند ( شامل چگونگی پاسخ دهی والدین به نیاز های آنان ) تکامل آنان را شکل می دهد.
چیزی که در زندگی روزمره با آن مواجه می شوید:
وقتی که سارای دو ماهه هر عصر و شب مرتب گریه می کند و دست و پای خود را بشدت حرکت می دهد، والدین او هر کاری را که به ذهنشان می رسد انجام می دهند تا او را آرام سازند. گریه سارا و پاسخ والدین به آن نشان می دهد که همه حیطه های تکامل او به هم مربوط هستند و چگونه والدین به تکامل او کمک می کنند. او گریه می کند چون او فهمیده است که والدین به گریه او پاسخ خواهند داد. وقتی پدر و مادر تلاش بی وقفه خود در آرام کردن شیر خوار خود را به طور خستگی ناپذیر ادامه می دهند آنها تکامل اجتماعی و هیجانی فرزند خود را پرورش می دهند ( برای اینکه به شیر خوار این حس را می دهد که او فرد مهمی است و همچنین یاد می گیرد که به مراقبت والدینش اعتماد نماید.). این امر باعث تقویت حس"اعتماد به دیگران"در او می گردد. داشتن این حس در ایجاد و ادامه رابطه موفق و سالم با دیگران بسیار مهم است.
علاوه بر آن، در ماه های اول عمر، آرام شدن شیرخوار بوسیله والدینش به او یاد می دهد همان طور که بزرگتر می شود چگونه خود را آرام سازد. استفاده از صدا و بدن برای ایجاد ارتباط قسمتی از تکامل اولیه زبان و حرکت می باشد. وقتی والدین به گریه اش پاسخ می دهند، او می فهمد که تلاش او برای ارتباط برقرار کردن موفق بوده است. خود این امر باعث تشویق او برای ایجاد ارتباطات بیشتر می گردد (ابتدا از طریق ژست گرفتن و صدا و بعدا" از طریق کلام). روابط انسانی سنگ بنای تکامل سالم در کودک می باشد.
جدول تکامل سالم کودک خود را ایجاد نمایید: صفر تا دو ماهگی
جدول حاضر توضیح دهنده بسیاری از چیزها است که شیر خوار0-2 ماه شما در حال فراگیری آنها بوده و کارهایی که شما میتوانید جهت تقویت تکامل کودک خود در تمام حیطه ها انجام دهید. همان طور که متن را می خوانید همیشه به خاطر داشته باشید که هرکودک سرعت و روش منحصر به فرد خودش را در کسب مهارت های تکاملی دارد. شناختن کودکتان و شناخت نقاط قوت و نقاط نیازمند حمایت او امری حیاتی در ارتقاء تکامل سالم او می باشد. اگر شما سوالی در باره تکامل کودکتان دارید از متخصص اطفال کودکتان سوال نمایید.
چه چیزی در حال رخ دادن است | شما چکاری می توانید انجام دهید | سوالاتی که باید از خود بپرسید | ||||
یکی از مهمترین وظایف مراقبان در دو ماه اول این است که به نوزادشان کمک نمایند که در دنیای جدیدش احساس راحتی و آرامش نماید. آنها در حال یادگیری این هستند تا چگونه رفتارهای خوردن و خوابیدن و هیجانات خود را مطابق با محیط جدید خود تنظیم کنند. یادگیری این مهارت باعث ایجاد حس آرامش، رضایت و امنیت در آنان می گردد. | • به دقت او را تحت نظر بگیر. این امر به شما کمک می کند تا بفهمید او می خواهد چه چیزی را با گریه اش به شما بگوید. • او را آرام کنید. وقتی شما به گریه شیر خوار خود پاسخ مناسب داده و نیاز او را مرتفع می سازید به او می فهمانید که عاشق او هستید. این کارهای شما "هیچ وقت" یک شیر خوار را لوس نمی کند. در واقع رفع نیازهای یک شیر خوار با روش مهربانانه و عاشقانه به او مهارتهای لازم برای خود آرامی را می آموزد. با این کارها شما همچنین باعث ارتقاء قدرت همبستگی و سلامت تکامل مغز او می گردید. |
• چه کارهایی کودک شما را آرام می کند؟چگونه متوجه این امر می شوید؟ • چه چیزهایی بیشتر از همه او را ناراحت و بیقرار می سازد؟ |
||||
از همان روز اول نوزادان جهت برقراری ارتباط با دیگران از ژست گرفتن (حرکات بدن) و صدا و تظاهرات چهره استفاده می کند. آنها برای خبر دادن به شما که آیا گرسنه و خسته بوده و یا حوصله شان سر رفته است، از گریه های متفاوتی استفاده می کنند. آنها برای درخواست این که کمی آنها را راحت بگذاریم (یعنی کسی با آنها هیچ کاری نداشته باشد) از برگردانیدن نگاه به اطراف (به دور از چهره شما)، کمان کردن پشت، اخم کردن و یا گریه استفاده می کنند. | • با دقت در رفتار او سعی کنید تا بفهمید که شیرخوار شما چه می خواهد به شما بگوید. پاسخ دادن مناسب به او باعث بوجود آمدن حس ارزشمند بودن در او می گردد و به او می گوید که او در ارتباط برقرار کردن موفق عمل کرده است. این امر باعث بوجود آمدن یک حس مثبت راجع به خودش گشته و علاقه او به ارتباط بیشتر را افزایش می دهد. • با او حرف بزن و برایش آواز بخوان. درباره هر چیزی که در اطرافش روی می دهد با او صحبت کن. به مناظر و صداهایی که دوستش دارد، توجه بیشتری کن. اسباب بازیها و اشیاء معمول منزل را که رنگ ها و بافت های متفاوتی دارند پیدا کن و به او نشان بده و ببین به چه چیزی بیشترین علاقه نشان می دهد. |
• او با شما چگونه ارتباط برقرار می سازد؟ • او چه نوع از تعامل را بیشتر از همه دوست دارد ( تماس چشمی، حرف زدن، آواز خواندن، ماساژ دادن یا نشاندادن اشیاء.....)؟ این را از کجا فهمیدی؟ • او چگونه به شما می فهماند که به حد کفایت توجه دریافت داشته است و بیشتر از آن او را اذیت می کند ( شامل هر چیزی که برای او فراهم می کنید مثل حرف زدن، بازی کردن.....)؟ |
||||
حتی نوزادان می توانند با روش های مختلفی بازی کنند. آنها می توانند صدا ها را با منبع آنها ارتباط دهند و عاشق گوش کردن به صحبت و خواندن شما هستند. بازی به آنها کمک می کند تا درباره دنیای اطراف خود بیشتر بیاموزند. بازی همچنین یک روش مهم ارتباط برقرار کردن با شما است که در ارتقاء تکامل اجتماعی سالم و ایجاد یک همبستگی قوی با او موثر است. | • اشیاء مختلف زیادی را برایش فراهم کن تا به آنها نگاه کند لمس کند و در کف دستش بگیرد. او بهتر از همه بر روی اشیائی توان تمرکز دارد که حدوداً در فاصله 20-25 سانتی متری او قرار دارند. • بازی "دنبال کردن " بوسیله حرکت دادن به سمت جلو و عقب خودتان و یا یک شئی جالب را برایش انجام دهید و تشویقش کنید که با چشمش شما و یا آن شئی را دنبال نماید. او در اول با چشمانش دنبال خواهد کرد و در نهایت او برای دنبال کردن سرش را از سمتی به سمتی خواهد چرخاند. این امر عضلات گردنش را قوی می سازد و همچنین توانایی بینایی اش را تمرین می دهد. |
• او چه تجربیاتی را بیشتر از همه دوست دارد؟ (مثلا: حرف زدن با او، شنیدن صدای حیوانات که شما در می آورید و.....) • چه اسباب بازی هایی بیشتر از همه توجه او را جلب می کند؟ او چگونه به شما می فهماند که به چیزی علاقمند شده است؟ • شما چه بازی را بیشتر از همه دوست دارید که با شیر خوارتان داشته باشید؟ |
این برشور تحت نظارت مرکز ملی صفر تا سه سال امریکا و انجمن متخصصان کودکان امریکا تهیه و توسط دکتر سیف اله حیدرآبادی، فلوشیپ تکامل کودکان و دکتر بهزاد جدیری فوق تخصص نوزادان ترجمه شده است.