ویتامین مواد مخصوصی که در اغذیه مختلف وجود دارند و وجود آنها در جیره غذایی کاملاً ضروری است و کمبود آنها منجر به امراض مختلفی میشود. ویتامینها انواع بسیار دارند: آ، ای، ب ۱، ب ۲، ب ۶، ب ۱۲، ب کمپلکس، ث، د، کا و غیره.
ویتامینها
ترکیبات آلی هستند که به مقدار خیلی جزئی برای
سوخت و ساز مواد غذایی و اعمال حیاتی بدن و رشد و نمو و تندرستی ضرورت دارند. تغذیه ناقص و رژیم غذایی نامناسب سبب کمبود یا فقدان یک یا چند ویتامین میشود و به بیماریهای مختلف مانند
بری بری و
پلاگر میانجامد.
ویتامینها سبب تسهیل
دگرگشت (سوخت و ساز بدن)، اسیدهای آمینه، چربیها و
کربوهیدراتها میشوند و رشد و نمو و ترمیم سلولهای بدن را میسر میسازند. برخی از ویتامینها سبب جذب مواد غذایی در روده میشوند و بعضی نیز به عنوان کاتالیزور عمل میکنند. عمل آنها بر روی بافتهای اپی تلیال و همچنین استخوان بوده و در مجموع هر کدام از آنها از بروز یک عارضه جلوگیری میکند.
کلمهٔ ویتامین از واژه
یونانی ویتا به معنی «زندگی» است. فونک نام Vitalamine، یعنی آمینی که حیاتی بوده و برای ادامه زندگی ضرورت دارد، را به موادی که سبب بهبود بیماری بری بری میشد و از گروه آمین بوده اطلاق کرد. پس از آنکه معلوم شد بسیاری از ویتامینها از گروه آمین نیستند حرف e از آخر واژه ویتامین حذف و واژه Vitamin مورد قبول واقع شد.
محتویات
انواع
ویتامینها را به دو دسته مهم، شامل ویتامینهای محلول در آب و ویتامینهای محلول در چربی، تقسیم کردهاند.
ویتامین E،
ویتامین K،
ویتامین D،
ویتامین A را
محلول در چربی و
ویتامین C و
ویتامینهای گروه B را
محلول در آب دانستهاند.
علاوه بر مواد معدنی، ویتامینها نیز مورد نیاز بدن هستند؛ زیرا بدون حضور آنها در غذا، سلامتی و تعادل اعضای بدن ناپایدار میشود و در اعمال حیاتی اختلالاتی ایجاد میگردد و عوارضی بروز میکند که گاه منجر به مرگ میشود. ویتامینها سوخت و ساز بدن را تنظیم میکنند و تنها کمبود یک ویتامین میتواند، تمام بدن
انسان را به مخاطره اندازد. بیشتر ویتامینها از منابع اصلی طبیعی استخراج میشوند.
مقدار مصرف ویتامینها
ویتامینها و مواد معدنی وظایف متنوع و بسیار مهمی را در بدن ما به عهده دارند و کمبود آنها عملکرد قسمتهای مختلف بدن را مختل کرده و باعث ایجاد ناراحتیها و بیماریهای مختلفی میشوند.
مصرف بیشتر از مقدار نیاز روزانه ویتامینها نیز مضر بوده و عوارض نامطلوبی (overdose) را به جای میگذارند. ویتامینهای مازاد نیاز روزانه بدن، اگر حلال در چربی باشند (A,D,E,K)، تا حدودی در کبد ذخیره میشوند و اگر حلال در آب باشند از طریق کلیه دفع میشوند.
مصرف مقادیر بسیار زیاد ویتامینها، نه تنها فایدهای ندارد، بلکه باعث مسمومیت و ایجاد عوارض ناخواستهای میشود.
انواع ویتامین
انواع ویتامینها: