راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

شیرخواران و نوپایان اجسام را برای شناخت بیشتر به دهان می برند و همین آنها را در معرض بلع ناگهانی اجسام قرار می دهد این اجسام در ۹۰درصد موارد به دستگاه گوارش و بقیه موارد به دستگاه تنفسی وارد می شوند. بیش از 90درصد اجسامی که به دستگاه گوارش می روند بدون هیچ مشکلی خارج می شوند.

آسپیراسیون جسم خارجی (بلعیدن اجسام خارجی) در یک تا پنج سالگی بیشتردیده می شود و در پسرها شایع تر است . مباحث ما در خصوص آسپیراسیون جسم خارجی در مجاری تنفسی است.

یافته های بالینی:

پس از آسپیراسیون جسم خارجی ممکن است این سه مرحله دیده شود:

    مدحله حملات سرفه،عق زدن و خفگی
    مرحله کاهش علامت های مرحله حاد و گاها از بین رفتن کل علامتها. در این مرحله ممکن است پزشک در تشخیص به اشتباه افتد.
    مرحله بروزعوارض جسم خارجی شامل انسداد، آسیب موضعی و عفونت که می تواند خود را به شکل تب، پنومونی ،خلط خونی و کلاپس ریه نشان دهد.

اگر چه وجود سابقه منفی از آسپیراسیون به تنهایی رد کننده نخواهد بود ولی سابقه مثبت حتی در صورت رادیوگرافی نرمال باید جدی در نظر گرفته شده واقدام لازم که همان برونکوسکوپی است انجام شود.

در موارد اورژانس چه کنیم؟

در بالغین وکودکان بزرگتر:
اگردر حال غذا خوردن کسی ناگهان گلوی خود را گرفت و صورتش تغییر رنگ داد به احتمال زیاد چیزی راه تنفسش را بسته و نمی تواند نفس بکشد. به صدای بلند از او بخواهید سرفه کند. مقدار کمی هوا همیشه در ریه ها وجود دارد که با همین مقدار هوا شخص می تواند جسم را خارج کند .
اولین اقدام در برخورد با مصدومی که جسمی راه هواییش را بسته:
او را تشویق به سرفه کنید
مرسوم است که در چنین شرایطی به پشت شخص می زنند. این شیوه در شرایطی که شخص ایستاده یا نشسته غلط است و با ضربه زدن احتمال حرکت جسم و پایین تر رفتن آن وجود دارد. برای ضربه زدن باید شخص را خم کرده به نحوی که نیروی جاذبه زمین باعث شود در صورت حرکت جسم به سمت دهان حرکت کند و خارج شود .در اغلب موارد سرفه جسم را خارج می کند اما در معدودی موارد که جسم بزرگ است و یا به شکلی گیر کرده این راهکار جواب نمیدهد. در این شرایط روشی وجود دارد به نام "مانور هایملیخ یا هایملیچ ".
در این حرکت؛ مصدوم را سرپا نگه داشته و دست خود را زیر دیافراگم او قرار می دهیم(جایی که عموما سر دل مینامیم). دست دیگر را روی دست اول گذاشته و با تمام قدرت به صورت ضربه ای دست های خود را به سمت بالا و داخل حرکت می دهیم. این حرکت باعث می شود، میزان کمی هوا که داخل ریه است با شدت خارج شده و هر جسم که در مسیر آن قرار دارد به بیرون پرت شود .

اما درصورت بيهوش بودن فرد ، چه بايد كرد؟

در اين حالت ابتدا بايد با يك دست دهان فرد را باز كرده، اگر جسم خارجی مانند مواد غذایی در مسیر قابل مشاهده باشد با احتياط  و توسط انگشت مواد خارجي را خارج كنيد. در مرحله بعد، 4 تا 5 بار به پشت ضربه بزنيد. اگر موفقيت‌آميز نبود، 4 تا 5 بار مانور هيمليش را تكرار كنيد .اگر بازهم موفقيت‌آميز نبود، ضمن تماس با اورژانس، نبض بيمار را كنترل كنيد تا درصورت ايست قلبي احياي قلبي ريوي (CPR) به‌صورت كلاسيك انجام شود.
در مورد شيرخواران
روش هاي متفاوتي وجود دارد كه شامل خوابانيدن او به روي شكم بر ساعد يا پا و ضربه زدن به پشت اوست .در این مورد هم در صورت از حال رفتن شیرخوار می توانید سریعا  دهان را باز کرده و در صورت مشاهده جسم خارجی آن را خارج نمایید.
برای ضربه زدن به پشت شیرخوار می توانید آن را روی ساعد خود قرار دهید بطوریکه صورت وی لابه لای انگشتان همان دست قرار گرفته وگردن کمی خمیده به بالا باشد سپس ضربه را با قسمت نزدیک به مچ کف دست وارد کنید.


وبسایت کودک سالم – آکادمی پزشکان اطفال آمریکا