راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

تشنج درکودکان درهرسنی اتفاق می افتد ولی معمولا بین شش ماهگی تا پنج سالگی شیوع بیشتری دارد.درمیان عموم مردم تصوربراین است که همراهی باتب دارد که درکودکان این تصور دربیشترمواقع درست است و چنین همراهی وجودداردهرچندکه می تواند به تنهایی یا دراثرعوامل دیگرمانند ضربه به سرنیزبروزکند.
تشنج به قولی زلزله ای برتاروپودبدن می باشدو حادثه ای ناگهانی و بسیارترسناک و نگران کننده می باشدولی اگروالدین درحین بروز آن خونسردی خودراحفظ کنند وبدانند که دراین مواقع چه کاری باید انجام دهند وسپس درمانهای تجویزشده توسط پزشک را بطورکامل انجام دهند معمولا عاقبت خوبی خواهد داشت.
اختلال موقت درعمکرد مغز که ناگهانی و ناخواسته می باشد باعث تشنج میشود
علایم تشنج شامل موارد زیر است:
1-حرکات غیرارادی دردستها و پاها بطورناگهانی که میتواند قسمتی یا تمام هرچهاراندام (دستها و پاها ) رادرگیرکند
2-کم شدن سطح هوشیاری :مانند بیهوشی موقت – عدم پاسخ به سوالات اطرافیان – عدم شناسایی زمان و مکان
3-خیره شدن چشمها به یک سو که معمولا به سمت بالاست
4-دفع ناخواسته و غیرعمدی ادرار
5-خروج کف ازدهان
لازم بذکراست که دربیشترمواقع یکی یا چندتا ازاین علایم وجوددارد و نه همه آنها
علل تشنج :
علل بسیارمتنوعی وجوددارد ازشایعترین علت ها درکودکان تشنج ناشی ازتب می باشد.
درواقع درکودکان بدلیل اینکه مغزشان درحال رشد می باشد نسبت به افزایش حرارت بسیار آسیب پذیرمی باشنددرنتیجه درصورت تبدارشدن  درمعرض تشنج قرارمی گیرند البته این نوع تشنج معمولا و دراکثرمواقع بدون عارضه خاصی می باشد ودرتکامل ذهنی وعملکردمغزی کودک اختلالی ایجادنمی کند.
از علل شایع  دیگر تشنج  ابتلا به صرع یا اپی‌لپسی است. صرع، تشنجی است که ظاهرا بدون علتی خاص رخ می‌دهد، اما در واقع اختلالات ساختاری در سیستم مغز و اعصاب کودک باعث بروز تشنج‌ می‌شود. این نوع تشنج معمولا تکرارمی شود وباید تحت درمان باداروهای ضد تشنج ونیز اقدامات تشخیصی مانند بررسی نوار مغزی قرارگیرد.این افراد حساس به استرس –نورهای چشمک زن یا فلاشری-گرسنگی یا بیخوابی شدید می باشد ودصورتی که درمعرض این مشکلات باشند احتمال تکرارتشنج بیشترمیشود.
درهرحال درصورت انجام درمان مناسب معمولا این تشنج ها بدون برجای گذاشتن عارضه ای جدی برطرف می شوند.
اختلال درمقدارو سطح خونی برخی مواد معدنی و مغذی مانند سدیم ، کلسیم و منیزیم و یا کاهش شدید قند خون بدن، ضربه‌های وارده بر سر، عفونت‌های شدید  مغزی مانند مننژیت ، مسمومیت های داروئی و مانند اینها نیز از دیگر دلائلی می‌باشد که پزشکان و متخصصان به عنوان علل بروز تشنج ذکر می‌کنند.
سوال مهم : اگرکودکم تشنج کرد چه باید بکنم؟
1-حفظ خونسردی وآرامش مهمترین نکته می باشد .بایدبدانید که تشنج پس ازچندثانیه یا  دقیقه خاتمه خواهدیافت
2-بهتراست کودک را به پهلوخواباندودرجالتی که سر همسطح یا پایین ترازبدن قرارگیرد.
3-باید مطمئن شد که راه‌های تنفسی کودک باز است و لباس، زیورآلات یا جسمی این راه‌های تنفسی را مسدود نکرده است وبراحتی می توند نفس بکشد.
4-نباید هیچ چیز جتی دارو را به کودکی که درحال تشنج است خوراند.
5-درصورت انقباض دهان وقفل شدن فک ها هرگزسعی دربازکردن دهان به زور ویاباگذاشتن جسمی بین فک ها نکنید چراکه می تواندباعث شکستگی یا دررفتگی استخوان فک شود.
6-بایدکودکانی که تب بالا ذارند تازمان معاینه توسط پزشک پاشویه نمود تاحرارت بدن کودک کاهش یابد.درهرحال باید کودک را به فوریت به پزشک رسانید.
7-لازم است درصورت تجویز داروی ضدتشنج توسط پزشک بطور دقیق و کامل وبصورتی که تجویز شده از آن استفاده نمود
برگرفته از کتاب طب کودکان نلسون
دکتربهزاد جدیری  فوق تخصص نوزادان