ساختارهای نرم اطراف استخوان ها و مفاصل( رباط ها ، عضلات و تاندون ها ) ممکن است به طرق مختلف دچار آسیب شوند.
آسیب های این بافت های نرم را معمولاٌ (( پیچ خوردگی و رگ به رگ شدگی )) می نامند. این آسیب ها وقتی رخ می دهند که در اثر حرکات ناگهانی یا شدید ، این بافت ها بیش از حد کشیده شود و دچار پارگی ناکامل و یا کامل شوند . به همین دلیل ، پیچ خوردگی ها و رگ به رگ شدگی ها ، اغلب با فعالیتهای ورزشی همراه هستند.
علائم و نشانه های پیچ خوردگی
1- حساسیت به فشار ( تندرنس) به صورت یک نقطه بالای رباط آسیب دیده
2- دردشدید ، به طوری که مانع از حرکت روی عضو آسیب دیده شود.
3- بی ثباتی مفصل که به صورت افزایش دامنه حرکات مفصلی بروز می کند ، ممکن است با تورم و گرفتن وضعیت ضددرد مخفی شود.
4- تورم و خونمردگی و گرم شدن سطح مفصل به علت پارگی مویرگها و رباطها .
عوامل زمینه ساز
• عدم تحرک: عدم تحرک به مقدار کافی سبب کاهش قدرت عضلات شده و میزان تحمل آنها را در شرایط مختلف کاهش می دهد و لذا احتمال بروز آسیب در آنها بیشتر خواهد شد.
• خستگی: عضلات خسته ، قدرت کمتری جهت حمایت مفاصل خواهند داشت. در هنگام خستگی عضلات احتمال آن که در طی فعالیتهای شدید و در حرکات ناگهانی ، عضله بیشتر کش بیاید یا این که بعضی مفاصل بیشتر کشیده شوند ، افزایش می یابد.
• کشش و گرم کردن نامناسب :انجام نرمشهای مناسب و گرم کردن قبل از فعالیتهای ورزشی موجب می شود که عضلات شل تر شده و محدوده حرکتی مفاصل بیشتر شود. در نتیجه عضلات شل تر بوده و کمتر مستعد آسیب وپارگی در طی فعالیتها می باشند. برعکس کشش وگرم کردن نامناسب بدن احتمال آسیب رابیشترمیکند.
• چاقی ، ضربه ، ورزش بیش از حد ، گرفتن وضعیت نامناسب ، کفش های نامناسب و پاشنه بلند ، فعالیتهای پرخطر مثل اسکیت سواری و ورزش هایی که احتمال برخورد بیشتری دارند مثل اسکیت روی یخ ، کوهنوردی ، اسکی و صخره نوردی احتمال این آسیب را زیاد میکنند
در این شرایط به پزشک مراجعه نمایید:
• وقتی دچار پیچ خوردگی مفصل شده باشید به طوری که مفصل نتواند وزن را تحمل کرده ، یا به طور طبیعی حرکت کند.
• وقتی درد غیرقابل تحمل شود
• وقتی علیرغم درمان ، تورم یا کبودی افزایش یابد.
مراقبت از خود
به منظور مراقبت از خود در برابر کشیدگیها یا پیچ خوردگیها از قانون پنج کلمه ای محافظت ، استراحت ، استفاده از فشار در موضع ، یخ و بالا نگهداشتن محل آسیب ، استفاده کنید.
1. محافظت : به منظور جلوگیری از بروز صدمات بیشتر ، محل آسیب را تا مراجعه به پزشک بی حرکت کنید . سپس طبق نظر پزشک می تواند از پوششهای ارتجاعی ، گچ یا آتل استفاده کنید و از عصا برای حرکت استفاده نمائید.
2. استراحت : از فعالیت هایی که منجر به ایجاد درد ، تورم یا ناراحتی در محل آسیب دیده می شوند دوری کنید. ولی به طور کامل بی تحرک نباشید. به عنوان مثال در موارد پیچ خوردگی مچ پا ، می توان سایر عضلات را به حرکت واداشت تا دچار اختلال حرکتی نشوند.
3. استفاده از یخ : تا زمان رسیدن به بیمارستان محل آسیب را با یخ سرد کنید. می توانید هر دو تا سه ساعت به مدت 15 تا 20 دقیقه از کمپرس یخ استفاده نمایید و این کار را به مدت 48 تا 72 ساعت ادامه دهید. سرما ، منجر به کاهش درد ، تورم والتهاب درعضلات مفاصل و بافت همبند آسیب دیده می شود. به علاوه در صورت وجود خونریزی ، شدت آنرا کم می کند . اگر محل آسیب رنگ پریده شد ، کمپرس یخ را قطع کنید. در صورت وجود بیماریهایی نظیر اختلالات عروقی ، دیابت یا کاهش حس ، در مورد استفاده از یخ با پزشک خود مشورت کنید.
4. ایجاد فشار در موضع ، این عمل را به منظور کاهش تورم استفاده کنید. هرگز بانداژ را سفت نبندید چرا که ممکن است منجر به بروز اختلال در گردش خون شود. در صورت افزایش شدت درد ، یا بی حسی یا افزایش تور م در پائین محل بانداژ ، آنرا شل کنید.
5. بالا نگهداشتن محل آسیب : به منظور کاهش تورم می توان محل آسیب را بخصوص در حالت دراز کشیدن بالاتر از سطح قلب قرار دهید. نیروی جاذبه زمین با جلوگیری از تجمع مایع در محل آسیب به کاهش تورم کمک می کند. به علاوه می توان از داروهایی نظیر ایبوپروفن یا استامینوفن نیز طبق نظر پزشک استفاده نمود. در صورت تمایل به استفاده از گرما در موضع باید تا کاهش تورم منتظر ماند. بعد از گذشت 2 هفته به آرامی شروع به حرکت مفصل آسیب دیده کنید.
در صورت تمایل به راه رفتن برروی مفصل آسیب دیده باید به تدریج و آرام آرام این کار را انجام داد تا مفصل بهبود یافته و بتوان برروی آن راه رفت. معمولاً موارد خفیف تامتوسط پیچ خوردگی ها در عرض 2 تا 4 هفته بهبودی حاصل می شود و در صورت ادامه درد یا تورم یاعدم بهبودی به پزشک مراجعه نمائید.