راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

همه نوزادان هنگام شيرخوردن مقداری از شير را بيرون مي ريزند. ولي اين نوزادان بزرگ می شوند و مشکلي پيدا نمي کنند. ولی در بعضی از نوزادان شير از معده به مری بر می گردد که ريفلاکس گفته می شود و مراقبت های خاصی نياز دارد. ريفلاکس معده به مری چيست؟ • مری لوله ای است که دهان را به معده وصل می کند. بين معده و مری يک دريچه وجود دارد که راه معده را می بندد و از بالا آمدن اسيد معده به مری جلوگيری می کند. • در نوزادان مری کوتاهتر از بزرگسالان است و مدتی طول مي کشد تا معده خالی شود. • ريفلاکس زمانی اتفاق می افتد که شير از معده به مری بر می گردد. • بعضی وقتها شير در دهان و بينی نوزاد ديده می شود.

علامت های ريفلاکس چيست؟ بيرون ريختن شير و ريفلاکس با هم فرق دارند. هنگام بيرون ريختن شير نوزاد ساکت و آرام است. ولی در نوزادی که ريفلاکس دارد علائم زير ديده می شود: • با شير خوردن يا بعد از شير خوردن استفراغ می کند يا سرفه مي کند. • هنگام شير خوردن گريه می کنند مثل اينکه غذا خوردن برای آنها دردناک است. • بعد از غذا خوردن قوس پشت آنها کمتر يا بيشتر مي شود. • گرسنه هستند ولی با دادن غذا آن را قبول نمی کنند.

ريفلاکس چه مشکلاتی را در بچه ها به وجود می آورد؟ • ممکن است نفس بچه قطع شود. • تعداد ضربان قلب کمتر می شود. • ممکن است به خاطر شيری که وارد ريه می شود عفونت ريه بگيرند. • با غذا خوردن درد دارند. • ورم مری دارند. • کم خونی دارند.

اگر بچه من ريفلاکس دارد چه کاری می توانم برای او انجام دهم؟ • مشکلاتی که بچه شما هنگام غذا خوردن دارد را يادداشت کنيد. مثلا": چه مقدار شير را بيرون می ريزد، رفتار او قبل از خوردن شير و در زمان خوردن شير و بعد از آن چگونه است. • مشکلاتی که يادداشت کرديد را به دکتر يا پرستار بگوييد. • از دکتر يا پرستار بخواهيد بچه شما را هنگام شيرخوردن ببيند.     آيا آزمايشاتی برای تشخيص ريفلاکس وجود دارد؟ ريفلاکس را از طريق علائم نوزاد و برخی آزمايشات تشخيص می دهند. 1. Upper GI series، چندين عکس پشت سرهم از معده و روده گرفته می شود. اين عکسها نحوه مکيدن و بلعيدن نوزاد را نشان مي دهند و همچنين برگشت شير به مری را نشان می دهد. 2.  Gastric emptying study، از معده خالی عکس گرفته می شودکه وضعيت معده خالی را نشان می دهد. 3. Esophagogastroduodenoscopy (EGD) ، يک وسيله ای مثل دوربين را از دهان وارد کرده و با آن مری، معده و ابتدای روده باريک را نگاه می کنند و اگر دکتر صلاح بداند نمونه برداری می کند. 4. کنترل اسيد معده، در اين روش يک لوله ظريف را از بينی وارد مری می کنند و مقدار اسيد مری را در قبل،  حين و بعد از غذا کنترل می کنند.

آيا ريفلاکس با بزرگ شدن نوزاد خوب می شود؟ • با بزرگ شدن نوزاد و زمانی که شروع به راه رفتن می کند دريچه بين معده و مری محکم تر می شود. • ريفلاکس تا شروع غذای جامد کاهش می يابد. • در بعضی از بچه ها ريفلاکس تا يک سالگی ادامه می یابد.

ريفلاکس چطور درمان می شود؟ روشهای درمان را از پرستار بپرسيد. پرستار روشهای غذا دادن و نحوه نگهداری نوزاد بعد از خوردن غذا را به شما آموزش مي دهد. ممکن است دکتر داروهايي را برای راحتی بچه بدهد.

درمانهای ريفلاکس روشهای تغذيه: • بعد از هر بار تغذيه نوزاد را سرپا نگه داريد و آرام به پشت نوزاد ضربه بزنيد تا هوای معده خارج شود و احتمال ريفلاکس کاهش يابد. • برای جلوگيری از پرشدن معده نوزاد را با مقدار کم و در دفعات زياد تغذيه کنيد. • اگر پزشک توصيه کند يک قاشق چای خوری سرلاک برنج به 30 سی سی شير مادر يا شير خشک اضافه کنيد تا شير غليظ شود. • ممکن است دکتر شير کمکی نوزاد را عوض کند. هر چند عوض کردن شير کمکی دربرخی مواقع چندان موثر نيست.

روشهائی برای نگهداشتن نوزاد: • نوزاد را بعد از هر بار تغذيه در حالت نيمه نشسته قرار دهيد. • در لباس پوشاندن و حمام دادن، نوزاد را آرام حرکت دهيد. اگر با زور اين کارها را انجام دهيد ممکن است ريفلاکس ايجاد شود. • بعد از غذا خوردن نوزاد را در صندلی نگذاريد يا تاب ندهيد چون باعث فشار به معده  و ريفلاکس می شود.

اگر با روشهای بالا نوزاد بهتر نشد ممکن است دارو داده شود. • داروهائی برای خالی شدن معده داده می شود. از داروهای بزرگسالان برای بچه ها استفاده نکنيد چون باعث آسيب به آنها می شود. • نحوه استفاده از داروها را از پزشک سوال کنيد.

جراحی • در بعضی موارد خاص عمل جراحی لازم است. • عمل جراحی زمانی انجام می شود که درمانهای ديگر موثر نباشند.