آلزایمر چیست؟
دِمانس (زوال عقل) چیست؟ در دمانس با نوعی اختلال کلی اکتسابی در شناخت مواجهیم که پیش رونده و برگشت ناپذیر است. معمولا تباهی حافظه نشانه ای است که سبب مراجعه فرد به پزشک می شود و علاوه بر آن نقائصی در چندین قلمرو شناختی مانند قدرت تفکر، تکلم، قضاوت، استدلال و ادراک دیده می شود.
بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر شایع ترین نوع دمانس (زوال عقل)، با شروعی تدریجی و پیشرفتی مداوم است که به تدریجحافظه و توانایی‌های ذهنی دیگر مانند تفکر، استدلال و قضاوت فرد را تحت تأثیر قرار می دهد و او در انجام وظایف روزانه زندگی با مشکل مواجه می شود.
آسیب شناسی بیماری آلزایمر
بین سلول های مغزی این بیماران رسوبات پروتئینی به نام پلاک های آمیلوئید ایجاد می گردد. این پلاک ها نه تنها مانع از ارتباط بین سلول های عصبی می شود، بلکه باعث تخریب سلول های اطراف خود نیز می شود. علاوه بر پلاک‌های آمیلوئید، کلافه های پیچیده دیگری با نام کلافه های نوروفیبریلری در سلول های عصبی مغز به وجود می‌آید. ازدیاد و رشد این ترکیب نیز باعث معدوم شدن سلول های مغزی می شود. کاهش سطح بعضی از موادشیمیایی که پیام ها را بین سلول های عصبی منتقل می کند نیز باعث از بین رفتن ارتباط بین سلول ها می‌گردد. تمام این موارد باعث کوچک شدن و آتروفی مغز می‌شود.
روش‌های تشخیص بیماری آلزایمر
تشخیص این بیماری توسط پزشک و با بررسی تاریخچه سلامت بیمار و انجام برخی معاینات جسمانی/ روانی و آزمایش هایی چون، سی تی اسکن، ام آر آی مغز، نوارمغزی، آزمایش مایع نخاع و یا آزمون های روانی تست حافظه انجام می پذیرد.
عوامل خطرساز دربروز بیماری آلزایمر
عوامل خطرساز در بروز بیماری آلزایمر به طور دقیق مشخص نگردیده است. اما در بررسی های صورت گرفته عوامل گوناگونی شناخته شده اند:
سن بالاتر از ۶۵ سال، سابقه خانوادگی، سکته مغزی، سابقه ضربه شدید به سر، بیماری‌های عروق کرونر، کمبود فعالیت‌های فکری، جنس مونث، کمبود ویتامین هایی چون A، E ،C ،B12 ،B1 و اسیدفولیک، کمبود فعالیت‌های بدنی و ورزش، سابقه افسردگی، استرس های روانی- اجتماعی مانند فوت همسر و بازنشستگی، افزایش کلسترول خون، مصرف دخانیات، سموم موجود در محیط زیست و … از این علل هستند.
اثرات بیماری آلزایمر:
معمولاً روند آسیب مغز در این بیماری از حافظه کوتاه مدت شروع می شود و سپس با درگیر شدن قسمت‌های مختلف مغز، طیف وسیعی از علائم متفاوت ایجاد می‌شود که می‌توان آن‌ها را در سه گروه کلی طبقه بندی نمود:
به موازات پیشرفت های علم پزشکی و تحقیقات جدید خصوصاً در سال های اخیر چشم اندازهای تازه ای از امید به وجود آمده است. اما در حال حاضر فرآیند درمان بیشتر به معنای جلوگیری از پیشرفت بیماری و کنترل علائم و اختلالات روانی و رفتاری ناشی از آن می باشد.
مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) جهت دریافت درمان دارویی و روانپزشک (اعصاب و روان) جهت کنترل اختلالات رفتاری توصیه می گردد. به علاوه می توان در کنار درمان دارویی از درمان‌های تکمیلی و روش‌های غیردارویی همچون روان درمانی، گفتاردرمانی، کاردرمانی، هنر درمانی (به ویژه موسیقی، نقاشی)، ماساژدرمانی، رایحه درمانی(عطر اسطوقدوس، پوست لیمو) هومیوپاتی(درمان با داروهای گیاهی) و یا اکسیژن درمانی استفاده نمود.
منبع: انجمن آلزایمر ایران
بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر شایع ترین نوع دمانس (زوال عقل)، با شروعی تدریجی و پیشرفتی مداوم است که به تدریجحافظه و توانایی‌های ذهنی دیگر مانند تفکر، استدلال و قضاوت فرد را تحت تأثیر قرار می دهد و او در انجام وظایف روزانه زندگی با مشکل مواجه می شود.
آسیب شناسی بیماری آلزایمر
بین سلول های مغزی این بیماران رسوبات پروتئینی به نام پلاک های آمیلوئید ایجاد می گردد. این پلاک ها نه تنها مانع از ارتباط بین سلول های عصبی می شود، بلکه باعث تخریب سلول های اطراف خود نیز می شود. علاوه بر پلاک‌های آمیلوئید، کلافه های پیچیده دیگری با نام کلافه های نوروفیبریلری در سلول های عصبی مغز به وجود می‌آید. ازدیاد و رشد این ترکیب نیز باعث معدوم شدن سلول های مغزی می شود. کاهش سطح بعضی از موادشیمیایی که پیام ها را بین سلول های عصبی منتقل می کند نیز باعث از بین رفتن ارتباط بین سلول ها می‌گردد. تمام این موارد باعث کوچک شدن و آتروفی مغز می‌شود.
روش‌های تشخیص بیماری آلزایمر
تشخیص این بیماری توسط پزشک و با بررسی تاریخچه سلامت بیمار و انجام برخی معاینات جسمانی/ روانی و آزمایش هایی چون، سی تی اسکن، ام آر آی مغز، نوارمغزی، آزمایش مایع نخاع و یا آزمون های روانی تست حافظه انجام می پذیرد.
عوامل خطرساز دربروز بیماری آلزایمر
عوامل خطرساز در بروز بیماری آلزایمر به طور دقیق مشخص نگردیده است. اما در بررسی های صورت گرفته عوامل گوناگونی شناخته شده اند:
سن بالاتر از ۶۵ سال، سابقه خانوادگی، سکته مغزی، سابقه ضربه شدید به سر، بیماری‌های عروق کرونر، کمبود فعالیت‌های فکری، جنس مونث، کمبود ویتامین هایی چون A، E ،C ،B12 ،B1 و اسیدفولیک، کمبود فعالیت‌های بدنی و ورزش، سابقه افسردگی، استرس های روانی- اجتماعی مانند فوت همسر و بازنشستگی، افزایش کلسترول خون، مصرف دخانیات، سموم موجود در محیط زیست و … از این علل هستند.
اثرات بیماری آلزایمر:
معمولاً روند آسیب مغز در این بیماری از حافظه کوتاه مدت شروع می شود و سپس با درگیر شدن قسمت‌های مختلف مغز، طیف وسیعی از علائم متفاوت ایجاد می‌شود که می‌توان آن‌ها را در سه گروه کلی طبقه بندی نمود:
اختلالات شناختی:
- ضعف در حافظه و فراموش نمودن مطالب
- اختلال در زبان (بیان و یا درک کلمات(
- اختلال در تفکر(بروز هذیان، آسیب در تفکر انتزاعی) و ...
- ناتوانی در قضاوت و استدلال
- اختلال در جهت‌یابی و وقوف به زمان و مکان
- اختلال در تصمیم‌گیری و حل مسئله
- اختلال در یادگیری مطالب جدید
- کاهش توجه و تمرکز
- اختلال خواندن، نوشتن و محاسبه
- آشفتگی و بی‌ثباتی خلق و تحریک پذیری
- ترس و اضطراب، افسردگی و یا دل مردگی
- از دست دادن لذت‌ها وعلائق گذشته،
- ضعیف تدریجی عواطف
- شکاکی، سوءظن، بدبینی و بی‌اعتمادی
- بی خوابی و آشفتگی خواب
- خندیدن و گریستن یکباره و بی‌دلیل
اختلالات رفتاری :
- رفتار آشفته و غیر قابل پیش بینی
- بی‌قراری و پرسه‌زدن بی‌هدف و یا بی‌حرکت یکجا نشستن
- سرگردانی و خارج شدن از منزل و گم شدن
- پرخاشگری و رفتار تهاجمی، لجبازی و مخالفت ورزی
- وابستگی شدید به مراقب (او چون سایه شما می‌گردد(
- غروب زدگی (افزایش بی‌قراری در هنگام غروب(
- بروز رفتارهای وسواس گونه
- تکرار یک رفتار یا بیان یک عبارت به صورت مکرر
- برداشتن وسایل دیگران، اختلال در رفتارهای جنسی
- تغییر تدریجی شخصیت بیمار
- مخفی و انبار نمودن وسایل یا خوراکی‌ها
- کاهش تعادل فیزیکی و مهارت‌های حرکتی و هماهنگی میان آن‌ها در راه رفتن غذاخوردن، لباس‌پوشیدن، استحمام
- بروز رفتارهای بازداری نشده و ناپسند
به موازات پیشرفت های علم پزشکی و تحقیقات جدید خصوصاً در سال های اخیر چشم اندازهای تازه ای از امید به وجود آمده است. اما در حال حاضر فرآیند درمان بیشتر به معنای جلوگیری از پیشرفت بیماری و کنترل علائم و اختلالات روانی و رفتاری ناشی از آن می باشد.
مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) جهت دریافت درمان دارویی و روانپزشک (اعصاب و روان) جهت کنترل اختلالات رفتاری توصیه می گردد. به علاوه می توان در کنار درمان دارویی از درمان‌های تکمیلی و روش‌های غیردارویی همچون روان درمانی، گفتاردرمانی، کاردرمانی، هنر درمانی (به ویژه موسیقی، نقاشی)، ماساژدرمانی، رایحه درمانی(عطر اسطوقدوس، پوست لیمو) هومیوپاتی(درمان با داروهای گیاهی) و یا اکسیژن درمانی استفاده نمود.
منبع: انجمن آلزایمر ایران
