راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

 فرصت برای بچه‌دار شدن همیشگی نیست و هر سالی که می‌گذرد قدرت باروری زوجین کمتر می‌شود. پس اگر آرزوی مادر یا پدر شدن دارید و می‌خواهید از بهترین زمان برای بچه‌دار شدن و عوارض بارداری در سنین پایین و بالا اطلاع پیدا کنید، این مقاله را از دست ندهید.

بارداری زیر 18 سالگی ممنوع
تخمک گذاری در دخترخانم‌ها از سن بلوغ شروع شده و از همان زمان امکان بارداری فراهم شد. در چند سال اول بعد از بلوغ معمولا تخمک‌گذاری‌ها نامرتب بوده و گاهی اوقات يك تا 2 سال طول می‌کشد تا ریتم طبیعی خود را پیدا کند. بارداری در سنین زیر 18 سال می‌تواند همراه با خطراتی از جمله کاهش رشد داخل رحمی جنین، افزایش احتمال فشار خون بارداری و پراکلامسی باشد. علاوه بر این مادری که در سن کم باردار می‌شود مسلما تجربیات کافی برای به آخر رساندن یک بارداری را ندارد. معمولا در کشورهای پیشرفته این نوع بارداری‌ها بدون برنامه‌ریزی قبلی رخ می‌دهد و احتمال سقط در آنها زیاد است چراکه ممکن است تخمک یا اسپرم کیفیت مناسب برای باروری نداشته باشند.

بهترین سن بارداری
بهترین سن برای بارداری معمولا 20 تا 25 سالگی است. در این سن اکثریت عوارض بارداری کاهش پیدا می‌کند و معمولا بارداری به صورت طبیعی ادامه مي‌يابد. احتمال دیابت، فشارخون و کاهش رشد جنین بسیار کم است و بارداري‌ها در این سن معمولا بدون خطر هستند در ضمن احتمال ناهنجاری‌های جنینی که بیشتر به علت سه‌تایی شدن کروموزوم‌های 13، 18 و 21 اتفاق می‌افتد، بسیار کم است. تمام تخمک‌های یک خانم در زمان تولد تولید و ذخیره می‌شوند و تا 50 سالگی هر ماه یکی از آنها آزاد شده و باعث تخمک‌گذاری و عادت ماهانه می‌شود. حال هرقدر سن باروری پایین‌تر باشد (البته نه زیر 18 سال) به خصوص در 25 تا 26 سالگی کیفیت تخمک‌هایی که بارور می‌شوند بسیار بهتر است و معمولا دوران بارداری‌ راحت‌تر و بدون مشکل می‌گذرد.

چطور در سن بالا  بارداری طبیعی داشته باشید
باردار شدن در سنین بالا این احتمال را دارد که دیابت یا فشار خون حاصل از بارداری، پس از زایمان برای مادر باقی بماند یا اینکه ممکن است اختلالات مربوط به وریدها باعث لخته شدن خون و ترومبوزهای وریدی شود. البته این احتمال در افراد چاق و کم‌تحرک بیشتر است حتی احتمال آمبولی ریه نیز وجود دارد. با این حال اگر مادر از سلامت جسمانی خوبی برخوردار باشد، رژیم غذایی مناسبی داشته باشد، به طور مرتب ورزش کند و اضافه وزن نداشته باشد می‌تواند در سنین بالاتر نیز بارداری سالم و بی‌خطری داشته باشد.

برای مثال یک خانم 40 ساله که از سلامت کامل برخوردار است و مرتب ورزش می‌کند، نسبت به یک خانم 27 ساله که چاقی مفرط دارد و وزنش بالای 100 کیلوگرم است، بارداري بسیار بهتری را خواهد گذراند. علاوه بر این متاسفانه در فرهنگ ما این تفکر وجود دارد که یک خانم باردار باید 20 تا 30 کیلوگرم وزن اضافه کند درحالی که این موضوع می‌تواند سلامت بارداری را به خطر بیندازد و باعث دیابت و فشار خون شود بنابراین نحوه زندگی حتی می‌تواند سن را تحت تاثیر قرار دهد.

این آزمایش‌ها را 6 ماه قبل از بارداری انجام دهید
به تمام خانم‌ها توصیه می‌شود 6 ماه قبل از بارداری به پزشک زنان مراجعه کنند و تمام آزمایش‌های روتین و مورد نیاز را انجام دهند. البته امروزه وزارت بهداشت انجام این آزمایش‌ها را اجباری کرده است. در این آزمایش‌ها کم‌خونی، فعالیت غده تیروئید، گروه خونی، هپاتیت، ایدز، سیفلیس، عملکرد کلیه و... بررسی می‌شوند. همچنین واکسن‌هایی که قبلا تزریق نشده‌اند مانند واکسن کزاز، سرخچه و ... برای فرد تزریق خواهد شد سپس از او درخواست می‌شود حتما 3 ماه قبل از بارداری شروع به مصرف مولتی ویتامین‌ها و اسیدفولیک کند و یک زندگی سالم داشته باشد یعنی میزان مصرف فست‌فود، چربی، شیرینی و نشاسته را کاهش داده و از انواع پروتئین‌ها، حبوبات، سبزیجات، لبنیات کم‌چرب و یک یا دو بار در هفته ماهی استفاده کند.

همچنین لازم است هر روز ورزش‌های مناسبی انجام دهد برای مثال می‌تواند روزی 45 دقیقه تا يك ساعت پیاده‌روی تند داشته باشد یا شنا، ایروبیک و هر ورزشی که دوست دارد، انجام دهد تا عضلاتش آمادگی اضافه شدن 2 لیتر خون و 15 تا 20ضربان قلب در دقیقه و کشش و تحمل حداقل 12 کیلو اضافه وزن را حین بارداری داشته باشد. اگر سیگاری است حتما سیگار را قطع کند و قلیان را کنار بگذارد. در صورت وجود اعتیاد نیز باید حتما مصرف مواد مخدر و محرک را ترک کند تا حین بارداری مشکلی برايش پیش نیاید.

بعد از 35 سالگی بارداری‌ها پر خطر است
خانم‌ها در 30 سالگی یک افت باروری و در 35 سالگی یک افت شدید باروری دارند و بعد از 42 سالگی احتمال بارداری آنها بسیار کم می‌شود و تقریبا بارداری‌ها به صورت اتفاقی رخ می‌دهد.  از 35 سالگی به بعد عوارض بارداری بیشتر بروز می‌کند و اختلالات و ناهنجاری‌های کروموزومی بسیار شایع می‌شود. اگر در 25 سالگی از هر هزار و 500 جنین یک نفر دچار مشکل کروموزومی ‌شود در 35 سالگی این نسبت يك به 250 می‌شود یعنی احتمال ناهنجاری‌های کروموزومی 10 برابر بیشتر می‌شود. همچنین این احتمال در 42 سالگی حدودا يك در 42 می‌شود!

بنابراین با بالارفتن سن، تخمک‌ها کیفیت خود را از دست می‌دهند و احتمال ناهنجاری‌های جنینی، دیابت و در پی آن مرگ داخل رحمی جنین، عوارض و ناهنجاری‌های قلبی و مغزی، سقط و کاهش رشد داخل رحمی جنین افزایش مي‌يابد  به خصوص اگر اولین بارداري بعد از 35 سالگی اتفاق بیفتد احتمال پراکلامسی یا فشار خون بارداری بیشتر است...

افت باروری آقایان بعد از 40 سالگی
آقایان نیز در سنین بالای 40 سالگی دچار افت قدرت باروری می‌شوند درست مانند همان اتفاقی که بعد از 30 سالگی برای خانم‌ها می‌افتد. بالا رفتن سن آقایان باعث تنگی عروق بدن و کم شدن تعداد اسپرم ها، کند شدن حرکت و غیر طبیعی شدن شکل آنها می‌شود. متاسفانه امروزه به دلیل پوشیدن شلوارهای تنگ و قرار گرفتن در محیط‌های گرم نوعی بیماری به نام واريكوسل یا واریس بیضه در آقایان بسیار شایع شده است. این واریس و بالارفتن حرارت ناحیه بیضه‌ها می‌تواند منجر به کاهش تعداد، حرکت و بد شکل شدن اسپرم‌ها و در نهایت نازایی شود.

20 تا 30 سالگی بهترین سن باروری آقایان
بهترین سن باروری برای آقایان بین 20 تا 30 سالگی است. با این حال آقایان هیچ محدودیت سنی از لحاظ بچه‌دار شدن ندارند. در سنین بالا تا حدودی قدرت باروری کمتر می‌شود اما معمولا تا آخر عمر اسپرم وجود دارد. درمورد اینکه باروری آقایان در سنین بالا می‌تواند روی سلامت جنین تاثیر بگذارد یا خیر هنوز هیچ مطالعه اثبات شده ای نداریم. اما درکل آقایان باید سعی کنند همیشه تغذیه سالم داشته باشند به خصوص از مواد حاوی آنتی‌اکسیدان مثل ویتامینC  استفاده کنند مانند گوجه‌فرنگی، مرکبات و... . این مواد باعث می‌شود قدرت باروری افزایش پیدا کند. ما معمولا درصورتی قدرت باروری آقایان را بررسی می‌کنیم که بیمار نازایی داشته باشد. در هرحال یکی از علت‌های نازایی می‌تواند کاهش میزان هورمون‌های مردانه در سنین بالا باشد.




برگرفته از : سایت شخصی دکتر ندا مقتدری اصفهانی