راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

 بدون اینکه اجباری در کار باشد، به کودک خود عذرخواهی کردن را بیاموزید

 اگر کودک شما با برادرش دعوا کرده است، اسباب بازی دوستش را برداشته است یا شما را با اسم بدی صدا کرده است، آیا باید او را وادار به عذرخواهی کنید؟

اکثر والدین سعی می‌کنند عذرخواهی کردن را به کودک خود آموزش دهند. زیرا فکر می‌کنند این مناسب ترین راه برای جبران کار اشتباهی است که انجام داده‌اند. وادار کردن کودکی که تمایلی به عذرخواهی ندارد، ضرورتاً ایده خوبی نیست.
 
هدف از عذرخواهی
دلیل عذرخواهی، نشان دادن احساس ندامت ناشی از رفتاری است که به واسطه آن به شخص دیگری آسیب زده یا او را ناراحت کرده‌اید.

پس اگر کودکتان را که از رفتار خود احساس پشیمانی نمی‌کند وادار به عذرخواهی نکنید، در روش تربیتی خود ناموفق عمل کرده اید؟

بیان تأسف و عذرخواهی کردن در کودکی که احساس پشیمانی ندارد، تغییری ایجاد نمی‌کند. هم چنین به جبران آن نیز کمکی نمی‌کند.

خواهر و برادر یا دوستی که از او عذرخواهی شده  نیز در پشت حرف های کودکی که وادار به عذرخواهی کردن شده است، احساس پشیمانی او را نمی‌بیند.
 
وادار کردن کودکان به عذرخواهی نتیجه معکوس می‌دهد
اگر به محض عذرخواهی کودک بعد از یک رفتار اشتباه او را ببخشید و از کار او بگذرید، پیام نادرستی را به او منتقل کرده اید. این کار به آنها یاد می‌دهد که بعد از انجام هر کار غلط با گفتن "متأسفم"، حتی اگر از صمیم قلب این حرف را نزده باشند، به سادگی می‌توانند رفتار خود را جبران کنند. این کار سهواً به کودک می‌آموزد که با یک عذرخواهی می‌تواند رفتار خود را توجیه کرده و آن را قبل قبول سازد.

ممکن است کودکانی که وادار به عذرخواهی کردن می‌شوند، تنها برای اجتناب از پیشامدهای بعدی این کار را انجام دهند. خیلی مهم است که بچه ها متوجه شوند که رفتار آنها افراد دیگر را اذیت می‌کند، حتی زمانی که عذر خواهی می‌کنند. گفتن متأسفم به برادر یا خواهرش به دلیل شکستن اسباب بازی او، به درست شدن آن اسباب بازی کمکی نمی‌کند. یا عذرخواهی از دوستش برای اینکه او را احمق خطاب کرده است، با گفتن یک عذرخواهی درست نخواهد شد.

گاهی اوقات پدرها و مادرها تا زمانی که کودک عذرخواهی نکرده است، امتیازاتی را از او می‌گیرند و به کودک خود اجازه نمی‌دهند به بازی خود برگردد. اما این کار شما به کودک می آموزد که عذرخواهی به جای جبران کردن برای فرد ناراحت شده، فقط برای فرار از مشکل است.




 از چه سنی باید به بچه‌ها آموزش دهیم که عذرخواهی کنند؟
هر انسانی باید از مراحل مختلف رشدی عبور کند تا به بزرگ‌سالی برسد. این مراحل رشد شامل رشد جسمی، جنسی، روانی و اجتماعی است. اگر دوران شیرخوارگی را کنار بگذاریم، کودک از 3 سالگی تا 7 سالگی و بعد، از 7 تا 11 سالگی در دوران کودکی به سر می‌برد. از 3 تا 7 سالگی یعنی سنین پیش از دبستان، کودک تفکر شهودی دارد، فکرهای عمیق ندارد و در کارهای خود، بی‌منطق است.

علاوه بر این، خودش را مرکز عالم می‌داند و تصور می‌کند همه باید مطیع او باشند و همه‌چیز را از آن خود می‌داند. نکته مهم‌تر اینکه کودک، خوب و بد را به صورت انتزاعی در نظر نمی‌گیرد و کارهایی را که انجام می‌دهد، خطا نمی‌داند. اما از سن 6 سالگی، به مرور زمان خوب و بد را می‌شناسد و منطق، کم‌کم در افکار و اعمالش شکل می‌گیرد. در سنین کودکی، بچه‌ها همه‌چیز را بزرگ‌تر از حد واقعی‌اش در نظر می‌گیرند و به بیان دیگر، همه‌چیز در نظر بچه‌ها غلوشده است، بنابراین والدین باید بدانند در این سنین، بچه‌ها را زیاد تنبیه یا تشویق نکنند چون بسیار مضر است.

  

عذرخواهی کردن در کودکی که احساس پشیمانی ندارد، تغییری ایجاد نمی‌کند


 چگونه عذرخواهی را مدیریت کنیم
بدون اینکه اجباری در کار باشد، به کودک خود عذرخواهی کردن را بیاموزید. در عوض با این رویکرد پیشگیرانه در نهایت کودکتان مشتاقانه بابت کار اشتباهش عذرخواهی خواهد کرد. در اینجا چند راهکار برای تشویق کودکان به عذرخواهی کردن بیان شده است:

 1. به کودک خود نشان دهید که چگونه عذرخواهی کند
به جای اینکه به او بگویید معذرت خواهی کند، به او نشان دهید که چگونه و چه زمانی باید این کار را انجام دهد. یک نمونه نقش برای او بازی کنید و شیوه عذرخواهی را به او بیاموزید. به او بگویید که معذرت خواهی کردن هم چنین به این معنی است که "من سعی می‌کنم این کار را دوباره تکرار نکنم چون دوست ندارم ناراحتت کنم".

 2. جبران کردن را به او بیاموزید
به کودکتان کمک کنید احساس پشیمانی خود را فراتر از کلمات نیز بیان کند. برای مثال اگر یکی از اسباب بازی های برادرش را شکسته است، اجازه دهید از پول تو جیبی خودش استفاده کند و برای او اسباب بازی جدیدی بخرد. و یا اگر خواهر خود را ناراحت کرده است، به او بگویید اسباب بازی مورد علاقه اش را یک روز برای بازی در اختیار او قرار دهد. این نوع جبران ها، به کودک می‌آموزد که چطور باید مسئولیت رفتارش را برعهده بگیرد.
 
3. درباره احساسات شخصی که ناراحت شده صحبت کنید
هنگامی که او آرام بود درباره اینکه چطور رفتار او دیگران را تحت تآثیر قرار می‌دهد با او صحبت کنید. سخرانی را کنار بگذراید و به جای آن از او سوال هایی را بپرسید و ببینید که آیا می‌تواند تشخیص دهد که چگونه رفتارش دیگران را ناراحت کرده و اذیت می‌کند.
 
4. استراتژی های جایگزین را اجرا کنید
زمانی که کودک شما شخص دیگری را اذیت یا ناراحت کرده است (لفظی یا فیزیکی) به او بیاموزید که دفعه بعد چطور باید به گونه دیگری رفتار کند.با این روش دفعه های بعد می‌تواند رفتار های خود را بهتر کنترل کند. نقش بازی کردن به کودک شما کمک می‌کند راه های جایگزین برای داشتن رفتارهای بهتر در آینده را بیاموزد




برگرفته از : بیتوته .