راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

اوتیسم نوعی اختلال رشدی است که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود. علایم این اختلال در سه‌ سال اول زندگی بروز می‌کند.

علت اصلی اختلال، ناشناخته است و در پسران شایع‌تر از دختران است. وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و سطح تحصیلات والدین، نقشی در بروز اُتیسم ندارد. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی تاثیر می‌گذارد. بنا بر دلایل ناشناخته، آمار شیوع اُتیسم در کشور ما در حال افزایش است و براساس تحقیقاتی که سازمان بهزیستی در دست دارد، این میزان افزایش اُتیسم در مقایسه با آمار جهانی بسیار بالا‌تر است. با توجه به نرخ روزافزون اُتیسم در کشور، لازم است خانواده‌ها از علایم این بیماری آگاهی کافی داشته باشند تا زودهنگام برای درمان مراجعه کنند. در کنار خانواده‌ها، توجه متخصصان اطفال به‌عنوان اولین مرجع خانواده‌ها به این بیماری بسیار لازم و در شناسایی علایم این اختلال کمک‌کننده است. اُتیسم طیف وسیعی دارد و علایم آن متفاوت است و در زمینه‌های گوناگون شامل کارهای کلیشه‌ای و تکراری، برقرار نکردن ارتباط با والدین و همسالان و نداشتن تخیل، خود را نشان می‌دهد. اگر کودکی برخی از این علایم را داشت، لازم است روانپزشک اطفال او را از نظر اُتیسم بررسی کند. تشخیص زودرس و مداخله به‌هنگام در درمان اُتیسم حرف اول را می‌زند.

علایم زودرس اُتیسم عبارتند از: - نبود لبخند اجتماعی یا کمرنگ‌بودن آن از دوماهگی. - نبود ‌آواسازی یا کمرنگ‌بودن آن از چهارماهگی. -وجودنداشتن اضطراب جدایی و غریبگی از هشت‌ماهگی. -بروز مشکل در شاخص‌های رشدی به‌خصوص تکلم. - پیشرفت‌ نکردن تکلم از ۱/۵ سالگی به بعد و حتی پسرفت آن. - استفاده‌نکردن از انگشت اشاره از ١٨ماهگی. - دنبال‌نکردن انگشت اشاره مادر. - برقرارنکردن ارتباط چشمی از ١٨ ماهگی. - برنگشتن کودک در مواجهه با صدا‌ها و داشتن توجه انتخابی -انجام‌ندادن بازی‌های تقلیدی از سه‌سالگی. کودکان عادی باید بتوانند ماشین به دست بگیرند و نمادین ماشین‌بازی کنند اما کودکان مبتلا به اُتیسم این توانایی را ندارند. - وجود حرکات کلیشه‌ای و تکراری به‌ویژه در دست‌ها یا انجام کارهای تکراری مثل چرخیدن دور خود یا خاموش‌وروشن‌کردن چراغ. -بازوبسته‌کردن مرتب در یا رفت‌وآمد مرتب در یک مسیر یا برداشتن و گذاشتن مرتب در فاضلاب یا چرخاندن در قندان یا چرخ ماشین. -توجه به دور تند ماشین لباسشویی. - بی‌توجهی به ورود پدر به خانه یا خروج او. در پایان ذکر این نکته ضروری است که بهترین سن تشخیص، یک تا سه‌سالگی است و درمان‌ها باید بلافاصله بعد از تشخیص، شروع و مداوم و موثر پیش‌گرفته شود. (کتایون خوشابی - فوق‌تخصص روانپزشکی کودکان/ شرق)