راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

کامپیوتر همیشه هم برای بچه ها و هم برای بزرگسالان به عنوان یک منبع صحیح و قابل اعتماد مطرح بوده است ولی به نظرمیرسد مسائلی درمورد استفاده ازکامپوتر وجود داردکه والدین رانگران می کند مهم ترین عامل برای تعیین اثرات مثبت ویا منفی کامپیوتر یکی مدت زمانی است که کودک ونوجوان صرف استفاده از کامپوتر میکند ودیگری نوع فعالیت هایی است که درگیر آن میشود.کودکی که ساعات طولانی از روزخود راپای کامپیوتر می نشیند ازسایر فعالیت های لازم برای رشد مانند فعالیت های تحصیلی ، ارتباطی و اجتماعی عقب می ماند . استفاده زیاد و کنترل نشده از کامپیوتر در زمان های طولانی می تواند منجر به چاقی ، افت عملکرد ارتباطی و اجتماعی و افزایش احساس تنهایی و افسردگی گردد. استفاده از بازی های خشن کامپیوتری به خصوص در کودکانی که از نظر سرشتی یا محیط خانوادگی مستعد پرخاشگری و یا اختلافات رفتاری هستند ، با افزایش پرخاشگری همراه است . ولی چنان چه از برنامه های صحیح آموزشی استفاده شود فرصتی را برای خلق کردن و اکتشاف در اختیار کودک قرار می دهد . استفاده از نرم افزارهای متناسب با سطح رشدی کودک فرصتی را برای تفکر ، اکتشاف و به دست آوردن پاسخ د راختیار کودک قرار می دهد و قدرت تفکر و خلاقیت او را شکوفا می کند و توانایی تفکر حل باید فعالیتهایی باشد که به کودک اجازه انتخاب و کنترل دهد . استفاده از کامپیوتر به خصوص می تواند برای کودکان و دانش آموزانی که محدودیت ، ناتوانی و یا نیازهای خاصی دارند، مفید باشد.مانند کودکانی که به دلیل ناتوانی های مربوطه نمی توانند از روش های آموزش سنتی بهره ببرند و یا استفاده از این روش ها برای آنها مشکل است مانند کودکانی که مشکل یادگیری ، اختلالات رفتاری خفیف و یا مشکل توجه و تمرکز ، شنوایی ، تکلمی و ....دارند .

موارد زیر را در مورد استفاده از کامپیوتر در نظر بگیرید .
1- استفاده از کامپیوتر برای کودکان زیر 3 سال توصیه توصیه نمی شود و تا این مرحله سنی بهتر است انرژی کودک صرف یادگیری مهارت های حرکتی ، زبانی ، ارتباط برقرار کردن ، بازی کردن و ...بشود .
2- فعالیتهای کامپیوتری مورد استفاده توسط کودک باید به نوعی باشد که باعث افزایش خلاقیت و انگیزه او شود و به او فرصتی برای بازی کردن ، کشف کردن و تجربه کردن بدهد ، فعالیتهایی که پایان آن باز است و کودک قدرت انتخاب دارد. مثال نرم افزارهای گرافیکی می تواند برای کودک خیلی جالب باشد ، چرا که اثر خودش را درمحیط امتحان می کند و انگیزه خلق تصاویر سمبولیک را در او بیدار می کند .محتوای چیزهایی که بچه ها در کامپیوتر استفاده می کنند باید محتویات معنادار در ارتباط با تجربیات خانه ، مدرسه و جامعه باشد .این فعالیت ها به کودک فرصت اکتشافات ، تخیل و تصور کردن ، تفکر ، انتخاب و تصمیم گیری و حل مسئله می دهد . برای کودکان پیش دبستانی برنامه های نقاشی می تواند برنامه بسیار مناسبی باشد .
3- در صورتی که این امکان وجود داشته باشد به خصوص در مدرسه بهتر است استفاده از کامپیوتر به صورت یک کار گروهی درآید .
4- در این صورت زمان هایی را اختصاص دهید که درکنار کودک و نوجوان خود به یک فعالیت مشترک کامپیوتری بپردازید و با آنها بازی ها و برنامه هایی را باز کرده و انجام دهید .این کار حداقل دو فایده دارد ، یکی آن که در زمانیکه کودک دچار احساس ناکامی و شکست در برنامه ای شده در کنار او هستید و به او کمک می کنید و دیگر این که می توانید نظارتی روی کار او داشته باشید و در مورد بازیها و برنامه های مختلف با هم بحث و تبادل نظر کرده .
5- زمان استفاده از کامپیوتر را برای فرزند خود محدود نمایید . اگر قرار باشد کودک تمام وقت خود را صرف وسایل الکترونیکی چون کامپیوتر ، تلویزیون ، پلی استیشن و موارد دیگر نماید ، دیگر زمانی را برای بازی های رو دررو و گروهی نخواهد داشت و این از آن جهت نگران کننده است که فرصت رشد مهارت های ارتباطی و اجتماعی را از کودک می گیرد .
6- در حد امکان سعی کنید کامپیوتر را با علایق و فعالیتهای کودک ادغام نمایید تا این که اجازه دهید کامپیوتر فعالیت و علاقه اصلی او بشود .

برگرفته از : مرکز تحقیقات روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد