راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

بسته بودن انتهای بینی :
بسته بودن انتهای بینی  یکطرفه یا دوطرفه میتواند باشد. محل انسداد فاصله بین بینی و حلق می باشد. تعدادی از مبتلایان دچار اختلالات مادرزادی دیگر نیز می باشند.تشخیص با عدم عبور کاتتر از بینی داده می شود. وقتی انسداد یکطرفه باشد شیرخواران  معمولاً بدون علامت هستند تازمانیکه  عفونت تنفسی اتفاق بیفتد و سبب ترشحات یکطرفه بینی یا احتقان بینی شود. فرمهای یکطرفه  معمولاً نیاز به ترمیم درسن 5-4 سالگی دارند. انسداد دوطرفه  در دوره ی نوزادی علامتدار می شود ولی شدت علائم  ممکن است فقط به صورت کبودی هنگام شیرخوردن  تا تنفس مشکل  و کبودی دائم متغیر باشد و نیاز به درمان وترمیم  در چند روز اول زندگی است.

کبودی لبها :
کبودی لبها ممکن است در زمان استراحت شیرخوار دیده شود یا زمانیکه وی بشدت گریه می کند یا دچار  حملات  ریه می شود اطراف  لبها کبود گردد. سیانوز  یا کبودی  لبها علل مختلفی دارد که شامل پرخونی( پلی سیتمی ) بیماریهای قلبی می باشد ودر صورت بروز نیاز به بررسی دارد تا علل  قبلی از علل بی خطر افتراق داده شود.

لب شکری (شکاف لب ) – کام شکری
میزان بروز شکاف لب همراه یا بدون شکاف کام 1 مورد از هر 750 تولد می باشد و میزان بروز شکاف کاف به تنهایی 1 مورد از هر 2500 تولد می باشد شکاف لب در پسرها شایعتر است .علل احتمالی شامل مصرف دارو توسط مادر – سندرم و عوامل ژنتیکی است. خانواده هایی وجود دارند که شکاف لب یا کام یا هر دو به صورت توارث غالب در آنها وجود دارد و بررسی والدین  برای تشخیص این فرم از بیماری مهم است زیرا احتمال  تکرار آن 50% می باشد. در کودکان  مبتلا به شکاف کام و لب بخصوص مبتلایان  به شکاف کام به تنهایی احتمال بروز  اختلالات  مادرزادی دیگر وجود دارد.درمان جامع  و کامل لب شکری و شکاف کام نیازمند سالها کار همراه با یک تیم متشکل از متخصص اطفال  - جراح پلاستیک – جراح  گوش وحلق – دندانپزشک اطفال – گفتار درمانی می باشد. مشکلی که بصورت  فوری در نوزادان مبتلا بروز می کند مسئله ی تغذیه است که این مشکل با استفاده از شیشه های با پستانک نرم و منافذ بزرگ ( در بازار موجود می باشد) قابل رفع است.

بستن جراحی شکاف لب معمولاً تا سه ماهگی انجام می شود زمانیکه شیرخوار وزن گیری مناسب داشته باشد وعفونتی نداشته باشد. .
اولین جراحی ترمیمی  درسن 5-4 سالگی و جراحی ترمیمی بینی تا جوانی به تعویق می افتد.
در مورد جراحی کام  بعلت تفاوت در شدت درگیری  اجزای کام زمان جراحی برحسب مورد تعیین می گردد ولی معمولاً قبل از یکسالگی انجام می شود تا توانایی صحبت کردن طبیعی بیمار حفظ گردد.پس از جراحی حفظ بهداشت وتمیز  بودن محل بخیه اهمیت بسزایی داردو محل بخیه از ضربه با دست کودک – اسباب بازی و غیره  حفظ گردد . از عوارض شکاف لب و کام بروز عفونتهای مکرر گوش میانی است. کج درآمدن دندانها از عوارض دیگری است که نیازمند درمان ارتودنسی است. اختلال در صحبت کردن بخصوص هنگام ادای حروف بیصدا یا س – ش – چ  وجود دارد که نیاز به گفتار درمانی وجود دارد.

زبان جغرافیایی
به معنی وجود پلاک های قرمز نامنظم بااطراف کاملاً مشخص می شود که روی زبان دیده می شود. ممکن است علائمی مثل سوزش مختصر وجودداشته باشد شروع ناگهانی است و فرم پلاک ها در طی ساعتها یا روزها تغییر می کند علائم با استرس یا غذاهای داغ و تند تشدید می شود. نیاز به درمان خاصی ندارد.

سفیدی روی زبان
سفیدی روی زبان در شیرخواران  زیر 2 ماه بیشتر بعلت برفک می باشد که علاوه بر زبان اطراف وسقف دهان را نیز میتواند درگیرنماید. علت بروز آن یک نوع قارچ ( کاندیدا) است که قابل انتقال ازدهان نوزاد به سینه مادر یا از سینه مادر به دهان نوزاد است ولی در اکثر موارد  وقتی مادر نوزاد مبتلا به برفک دهان را شیرمی دهد مبتلا نمی گردد.  بعضی معتقدند که سرشیشه یا پستانک آلوده سبب بروز این بیماری می گردد ولی برفک دهان در نوزادانی که منحصراً شیرمادر خوار هستند نیز دیده می شود وکلاً بعضی نوزادان نسبت به این عفونت  حساس ترند.

گاهی سفیدی روی زبان باقی مانده ی شیر است که دراینصورت به راحتی پاک می شود ولی برفک در صورتیکه  سعی در تمیز کردن آن با گاز استریل شود به راحتی پاک نمی شود و در صورت جدا شدن آن پلاک سفید یک محل قرمز  باقی می ماند که ممکن است خونریزی کند.برفک می تواند هنگام شیرخوردن یا مکیدن پستانک  و سرشیشه  درد ایجاد کند .


برگرفته از: کتاب طب کودکان نلسون/کتاب طب نوزادان فاناروف-وبسایت آکادمی اطفال آمریکا
دکتر افراآذرهوشنگی
متخصص کودکان