راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

لکه های قرمز روی صورت : شامل
1-    لکه های سالمون یا بوسه فرشته لکه های کوچک صورتی است  که بیشتر بین دو ابرو ،پلک ها ، لب فوقانی در 40-30% نوزادان طبیعی دیده می شود. برای چند ماه باقی می مانند و بیشتر در طی گریه یا تغییرات دمای محیط  قابل دیدن می شود. بیشتر ضایعات روی صورت  کمرنگ شده و سپس کاملاً محو می شوند ولی ضعایت پیشانی اغلب باقی می مانند.
2-    لکه های قرمز ارغوانی لکه های صورتی تا بنفش رنگ با اندزاه های  متفاوت ، سرو گردن شایعترین  محل درگیری است. هرچه کودک بزرگتر شود لکه های تیره تر و گاهی برجسته تر می شود. اگر این لکه ها اطراف  پلک ها باشد ممکن است درگیری و آسیب چشمی و مغزی هم وجود داشته باشد که نیازمند بررسی است.
   • دانه های سفید روی بینی:  دانه های سفید مایل به زرد کوچک که به مقدار زیاد روی بینی- لب فوقانی – پیشانی – گونه ها دیده می شود که بتدریج  کاهش یافته و در طی چند هفته اول زندگی کاملاً از بین می روند .
   • لرزش چانه : حرکات لرزش چانه در دوره نوزادی شایع و بی اهمیت است ( نسبت به سنین دیگر). این حرکات در زمان فعال بودن شیرخوار دیده می شود.
   • آرایش چشم با سرمه : استفاده از سرمه روی ابرو یا چشم نوزادان باعث  بروز حساسیت چشمی می شود. همچنین سبب بروز التهاب و عفونت باباکتری های خطرناکی مانند استافیلوکوک می شود که میتواند به قسمتهای مختلف چشم آسیب شدید واردکند. از طرف دیگر سرمه حاوی مقداری فلز سرب است که از طریق پوست جذب شده در نسوج بدن جذب پروتئین ها می شود وبیشترین اثر سمی خود را بر مغزو اعصاب وارد می کند. فلذا توصیه اکید میشودبه هیچ عنوان در نوزادان از این ماده برای آرایش چشمهااستفاده نشود.
   • لکه های خون در سفیدی چشمها: لکه خون در سفیدی چشمها شایع می باشد و ممکن است نقاط زیر خونریزی در پوست گردن و سر نیز دیده شود که ممکن است بعلت افزایش ناگهانی فشار داخل قفسه سینه بدنبال عبور از کانال زدیمال باشد. والدین مطمئن باشند که این خونریزیها موقت و از عوارض طبیعی زایمان می باشد و در دو هفته اول زندگی بهبود می یابند.
   • لوچ کردن چشمها در نوزاد:  یکی از شایعترین عللی است که چشم پزشک یک شیرخوار را بررسی می کند و حالتی است  که چشمها در یک راستا به نظر نمی رسد. این وضعیت ممکن است در شیرخوار زیر 4 ماه زمانیکه به یک سمت نگاه می کند با انحراف مختصر به صورتی که سفیدی چشم در سمت بینی  کمتر بنظر برسد و چشمها به سمت بینی چرخیده شود طبیعی باشد که بعلت پل بینی پهن می باشد و یا رشد کودک رفع می شود این فرم باید از انحراف چشم حقیقی توسط چشم پزشک افتراق داده شود . در بچه های با سن بیش از 4ماه که انحراف چشم دارند حتماً نیاز به بررسی جدی وجود دارد. در شیرخوارگی  ممکن است انحراف هر دو چشم همزمان به سمت بینی  دیده شود که موقت و نرمال محسوب می شود.
   • گرفتگی مجرای اشکی / میل زدن چشم
در 6% نوزادان دیده می شود. به صورت چشم اشک آلود و جاری شدن مداوم اشک روی گونه ها دیده می شود و ترشحات مواد مخاطی  روی چشمها دیده می شود. قرمزی پلک ها بعلت تحریک  و مالش  چشمها بدنبال  اشک و ترشحات دیده می شود.
شیرخواران مبتلا به عارضه فوق ممکن است دچار التهاب و عفونت بافت اطراف و چشمها گردد.

درمان اولیه  درصورتیکه علائم التهاب و عفونت وجود نداشته باشد  شامل ماساژ قسمت داخلی چشم ( ناحیه اشکی مجاور بینی ) روزانه دو تا سه نوبت همراه با تمیز کردن پلکها با آب گرم و تمیز است. در صورت عفونت درمان فوری متوسط پزشک نیاز است.اکثر موارد خودبخود تا قبل از یکسالگی بهبود می یابد. درمواردیکه تا یکسالگی  بهبود دیده نشود چشم پزشک با پروب مجرار را باز می کند ( میل زدن)

گرفتگی بینی / درمان آن / اهمیت باز بودن بینی
کودکان و بزرگسالان  ترجیحاً از راه بینی تنفس می کنند مگر اینکه انسداد بینی  وجود داشته باشد . اکثر نوزادان بطور اجباری از بینی تنفس می کنند و انسداد قابل توجه بینی  که در زمان تولد  ایجاد شود مثل بسته بودن انتهای بینی میتواندیک وضعیت تهدید کننده ی حیات باشد و نیازمند مداخله و درمان می باشد.
صرفنظر از حالات پاتولوژیک انسداد بینی ، احتقانی بینی همراه انسداد در سال اول زندگی شایع است  در وی کیفیت تنفس  هنگام خواب  تاثیر می کند. سایز راه هوایی داخل بینی در 6 ماه اول زندگی 2 برابر می شود وسبب بهبود علائم  در اکثر شیرخواران می گردد. درمانهای پیشنهادی شامل مرطوب نگهداشتن هوا – استفاده از قطره های سالین و تمیز نگه داشتن  بینی با استفاده گاه به گاه از پودر بینی می باشد.


برگرفته از: کتاب طب کودکان نلسون/کتاب طب نوزادان فاناروف-وبسایت آکادمی اطفال آمریکا
دکتر افراآذرهوشنگی
متخصص کودکان