به دلیل تغییرات مداومی که از نظر آنتی¬ژنی در ویروس پدید می¬آید هر ساله واکسن¬های سه گانه ویروس انفلوانزا مطابق با سویه¬های جدید و شایع شده همان سال تهیه و تولید می¬شود نقش اصلی در این مورد به سازمان بهداشت جهانی سپرده شده است و سویه¬های جدید اعلام شده از طرف آن برای تهیه واکسن مصرفی در نظر گرفته می¬شود.
واكسن انفلوانزا از ويروس زنده ضعيف شده كه در تخم مرغ جنیندار (فاقد عوامل بیماریزا) تکثیر یافته¬است تهيه مي¬گردد. واكسيناسيون از طريق تزريق به قسمت بالايي بازو انجام مي¬گيرد. بزرگسالان تنها سالي يك بار به واكسيناسيون نياز دارند كه از زمان تزريق دو هفته طول مي¬كشد تا شخص را در مقابل انفلوانزا حفاظت نمايد. كودكان زير 12 سال كه براي اولين بار واكسينه مي¬شوند نياز به دو بار تزريق، در فواصل 4 تا 6 هفته دارند.
موقع مناسب برای تزریق واکسن: چون فصل ابتلا بیشتر از اواخر پاییز شروع می شود لذا پزشکان واکسیناسیون را در اوایل پاییز توصیه می¬کنند.
نحوه عمل واکسن
واکسن سرماخوردگی، ویروس ضعیف شده این بیماری است که به بدن تزریق میشود و ورود این ویروس ضعیف شده به بدن سبب میشود که سیستم دفاعی بدن فعال شود و در حالت آمادهباش باقی بماند. بدین ترتیب اگر ویروس سرماخوردگی به بدن حمله کند به علت فعال بودن سیستم دفاعی به سرعت شناسایی شده و از بین میرود. اما از آنجا که ویروس سرماخوردگی هر سال با یک تغییر کوچک به نوع جدیدی تبدیل میشود، کمی پس از آغاز فصل سرما فعالترین نوع ویروس و میزان تغییر آن شناسایی میشود و واکسن جدید ضد سرماخوردگی ساخته میشود. تا دو هفته بعد از واکسینه شدن به علت حضور ویروس ضعیف شده در بدن، قدرت سیستم ایمنی و دفاعی کاهش مییابد و به همین علت در طول این مدت بدن نیاز به مراقبت بیشتری دارد و مصرف خوراکیهای ویتامیندار به خصوص میوهها توصیه میشود.
ایمنسازی واکسن سرماخوردگی
ریشهکن کردن بیماری سرماخوردگی به علت تغییر سریع ساختمانی ویروس و مقاوم شدن آن نسبت به داروها و آنتیبیوتیکها مقدور نبوده است، اما تزریق واکسن سرماخوردگی فرد را نسبت به این بیماری مقاوم میکند. واکسن سرماخوردگی اثر محدود دارد و باید هر سال در زمان معین تزریق آن تجدید شود و تزریق واکسن آنفلوانزا ایمنی 80 درصدی را برای یکسال ایجاد میکند. سرماخوردگی آنفلوانزا دهها نوع دارد و واکسنهایی که تاکنون ساخته شدهاند تنها در برابر ویروس چند نوع سرماخوردگی مصونیت سرماخوردگی میدهد.
تا بحال واکسنی ساخته نشده هست که بتوان در همه کشورها استفاده کرد، چون هرکشوری معمولا ویروسهای سرماخوردگی و آنفلوانزای مخصوص خودشان را دارد. ولی الان خیلی کشورها ویروسهای منطقه خودشان را شناسائی کرده و برایش واکسن درست کردهاند.
چه افرادي بايد در مقابل انفلوانزا واكسينه شوند؟
واكسن انفلوانزا براي تمام افراد به ويژه سالخوردگان مبتلا به بيماري¬هاي ديگر قويا توصيه مي¬شود زيرا اين¬گونه افراد در صورت ابتلا به انفلوانزا بيشتر در معرض خطرات جدي هستند. واكسيناسيون افرادي كه در آسايشگاه سالمندان و در مكان هايي به مدت طولاني اقامت دارند نيز توصيه مي¬گردد.
آیا تزریق واكسن انفلوانزا عوارضی دارد؟
واكسن انفلوانزا كاملا بي خطر مي¬باشد. اما در افرادي كه حساسيت به پروتئين¬هاي تخم مرغ دارند مي¬تواند حساسيت ايجاد نمايد. فردي كه مي¬داند به تخم مرغ آلرژي دارد، نبايد اين واكسن را دریافت كند. گاهي اوقات محل تزریق دردناك مي¬شود و گاهي عارضه شبيه انفلوانزا خفيف 12 ساعت پس از تزريق شروع مي¬شود و تا 48 ساعت به طول مي¬انجامد.
اگر شخصي از سلامتي مناسبي برخوردار باشد واكسيناسيون، امكان ابتلا به بيماري انفلوانزا را تا حدود 60 درصد كاهش مي¬دهد. در افراد ضعيف تر درجه حفاظت واكسن كمتر است ولي اگر تزریق صورت گيرد، شدت انفلوانزا كمتر مي¬شود. با توجه به اينكه ويروس آنفلوانزا هر ساله شكل ژنتيكي خود را تغيير مي¬دهد، اثرات مثبت واكسيناسيون تنها براي يك فصل (زمستان) باقي مي¬ماند. سازمان بهداشت جهاني سعي دارد تا خصايص ژنتيكي ويروس را كه هر ساله تغيير مي¬كند تشخيص دهد. تا بدين وسيله واكسن جديد، هر ساله بر پايه همين پيش بيني ها، تهيه شود.
منابع :
1-راهنمای مراقبت وکنترل بیماری آنفلوانزا
(آنفلوانزای فصلی،آنفلوانزای پرندگان،آنفلوانزای پاندمیک)
مرکزمدیریت بیماریهای واگیر1388
2-نوپدیدی وبازپدیدی بیماریها
نوپدیدی وجهانگیری آنفلوانزای نوع A(H1N1) 2009
دکترحسین حاتمی1388جلد چهارم
3-راهنماي مراقبت بيماري تنفسي ناشي
ازكوروناويروسMERSمرکزمدیریت بیماریهای واگیر خرداد1393