راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

کلام و گفتگو

یکی از شکل های تنبیه ، اظهارنارضایتی با کلام منفی است . وقتی والدین این کاررا می کنند، فرزن چنان خودرا در بقیه روز مقصر احساس می کند و بدبخت می پندارد که والدین به شدت آشفته میشوند.

کودک دو ساله همراه پدر به پارک رفته است. او یک شیرینی روی زمین می بیند و با خوشحالی آن را از روی زمین بر می دارد تا به دهان بگذارد. پدر با عصبانیت شیرینی را از او می گیرد و می گوید(( خیلی احمقی که می خواهی شیرینی کثیف را بخوری؟)) وسپس دو تا هم روی دستش می زند.

کودک با این رفتار به شدت به گریه می افتد. اگر از زوایه صحیح به موضوع نگاه شود ماجرا ممکن است به این شکل رخ دهد.

پدرشیرینی را از کودک می گیرد و آن را در سطل اشغال می اندازد.  کودک ممکن است ناراحت شود و به گریه بیافتد. پدر: (( می دانم از دست من ناراحتی که نگذاشتم آن شیرینی را بخوری ؟ ولی شیرینی که روز زمین افتاده قابل خوردن نیست)). سپس او را با محبت در آغوش بگیرد و حواس او را منحرف نماید.

البته بایدتوجه داشت که برای بیشتر کودکان زیر دو سال استدلال آوردن و توضیح قابل درک نیست. کودک همراه مادر به پارک رفته است.

مادر روی چمن نشسته و مشغول بازی در اطراف مادر است . کودک سنگ گرد سفید وکوچکی شبیه تخم مرغ را پیدا می کند و به سمت مادر می دود و با خوشحالی به او نشان می دهد.

مادر با بی حالی پاسخ می دهد که (( خوب دیدم ، طلا که پیدا نکردی ، فقط یک سنگ است . یادت باشد که این اشغالها را به خانه نیاوری)). حال اگر از زاویه صحیح نگاه شود مادر می توانست با خوشحالی سنگ را از او بگیرد و با استفاده از این موقعیت به دختر خود آموزش بدهد .

مثلاً بگوید(( چقدر سنگ قشنگی است . می دانی چرا این سنگ این شکلی شده  است ؟ دوست داری قصه این سنگ را برایت بگویم ؟)) والدین هیچگاه با کودک خود درد دل نکنند و او را به عنوان سنگ صبور در نظر نگیرند. چنین کاری باعث می شود نزد کودکان اقتدار خود را از دست بدهند ، از سوی دیگر درک داشتن والدین ضعیف ، احساس امنیت را از کودک سلب می کند.

کودکی که سه سال دارد و یک سال است دارای برادر کوچکی نیز شده است. هر بار که از مادر درخواستی می کند با این جواب ها مواجهه می شود: (( مگر نمی فهمی که چقدر خسته وبدبخت هستم)) ، (( تو هم مانند پدرت خودخواه هستی )) ، (( اگر شما دو تا نبودید این زندگی نکبت را تحمل نمی کردم و طلاق می گرفتم ، باید به خاطر شما بسوزم و بسازم )).

والدین اگرتوان پاسخ مناسب به درخواست کودک راندارند ، فقط با گفتن یک (( نه محکم)) بدون حاشیه وتوضیح بیشتر موضوع را تمام کنند. برای کودکان بسیار مهم است تا والدین خود را آدم های قوی وتوانایی ببینند. کودک نیاز دارد گاهی نارضاتی را احساس کند ، ولی اگر واکنش والدین به آن درجه باشد که کودک خود را به خاطر خطاهایش حقیر و بی ارزش بشمارد ، والدین از قدرت خود به عنوان پدر یا مادر سوء استفاده کرده اند وامکان آن را آفریده اند که احساس گناهکاری اغراق آمیز و نفرت از خود ، در تکامل شخصیت کودک بوجود آید.

به همین دلیل تا آنجا که امکاندارد باید علائم نارضایتی به نحوی باشد که کودک را به سوی جبران خطاهایش سوق دهد. بعد از اعلام پشیمانی ، کودک به فرصتی نیاز دارد تانسبت به خود احساس خوبی بیابد و دوباره خود را عوض تیم معتبر و محترم خانواده بداند.

به مثال های زیر توجه شود : مادر: (( خیلی عصبانی هستم ! بچه داشت با خوشحالی واسه خودش بازی می کرد ، اما تو جعبه رو از دستش گرفتی ازت انتظار دارم که راهی پیدا کنی که دیگه گریه نکنه ! )) به جای گفتن جمله منفی : (( تو باز بچه رو به گریه انداختی ، حالا یه کتک حسابی طلبت)). مادر: ((جداً آشفته می شم وقتی به خونه می آم و تو ظرفهای کثیف عرق می شم ، اونم در حالی که تو قول دادی این کارو بکنی . من دوست دارم تمام ظرفها تا وقت خوابیدن شسته و کنار گذاشته بشن !)) به جای (( فردا شب بیرون رفتنو فراموش کن. شاید این بهت یاد بده که سرقولت وایسی. )) (( یه جعبه پودر صابونوکف حموم خالی کردی ، دیدن یه همچنین کثافت کاری عصبانیم می کنه . پودر صابون واسه بازی کردن نیست !

ازت می خوام همه اوناروجارو کنی وتوی پاکت تمیز بریزی.)) به جای (( ببین چه کار کردی ، تلویزیون بی تلویزیون !)) جملاتی از اینگونه به کودک می گوید (( من از کاری که انجام دادی  خوشم نمی آید وانتظار دارم مواضب باشد )). امید است که بعدها در زندگی به عنوان یک آدم بزرگ وقتی کاری انجام می دهد که موجب پشیمانی می شود ، با خودبیندیشد چه کار بکنم تا بتوانم جبران کنم.

برگرفته از :کتاب مهارتهایی برای فرزندپروری از انتشارات شرکت پژواک آرمان